اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
مریم هراتی راد؛ نفیسه مهدی نژاد؛ رضا درویش زاده؛ براتعلی فاخری؛ میترا جباری؛ سرور ارژنگ
چکیده
کمبود روی در خاکهای مناطق خشک و نیمهخشک باعث کاهش تولید غلات در اکثر کشورهای جهان از جمله ایران میشود. این تحقیق با هدف ارزیابی تنوع 95 لاین خالص ذرت، با استفاده از صفات مورفولوژیکی و عملکرد، تحت شرایط بهینه (نرمال) و تنش کمبود روی، در سال زراعی 1399-1400، در قالب طرح آلفا لاتیس در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان اجرا شد. نتایج ...
بیشتر
کمبود روی در خاکهای مناطق خشک و نیمهخشک باعث کاهش تولید غلات در اکثر کشورهای جهان از جمله ایران میشود. این تحقیق با هدف ارزیابی تنوع 95 لاین خالص ذرت، با استفاده از صفات مورفولوژیکی و عملکرد، تحت شرایط بهینه (نرمال) و تنش کمبود روی، در سال زراعی 1399-1400، در قالب طرح آلفا لاتیس در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان اجرا شد. نتایج نشان داد بین لاینهای مورد مطالعه از نظر تمامی صفات مورد بررسی اختلاف آماری معنیدار وجود دارد. بر اساس تجزیه رگرسیون گامبهگام و تجزیه علیّت تحت شرایط بهینه و کمبود روی، صفات تعداد دانه در بلال و وزن صد دانه صفات مهم تأثیرگذار بر عملکرد اقتصادی تعیین شدند. در تجزیه خوشهای، لاینهای مورد نظر از لحاظ صفات مورد مطالعه در شرایط کمبود روی و بهینه بهترتیب در 5 و 4 خوشه طبقهبندی شدند. بر اساس نتایج بهدستآمده در شرایط کمبود روی 11 لاین (Ma001, Ma023, Ma039, Ma043, Ma044, Ma057, Ma062, Ma065, Ma100, Ma112, Ma117) در خوشه اول جزو ژنوتیپهای حساس شناسایی شدند. همچنین در این شرایط تعداد 30 لاین (Ma004, Ma006, Ma015, Ma017, Ma018, Ma019, Ma020, Ma021, Ma027, Ma030, Ma031, Ma032, Ma035, Ma038, Ma049, Ma055, Ma064, Ma072, Ma075, Ma096, Ma098, Ma104, Ma105, Ma107, Ma108, Ma111, Ma114, Ma123, G703, Simon) موجود در خوشه چهارم جزو ژنوتیپهای متحمل شناسایی شدند که در بیشتر صفات به ویژه عملکرد دارای بیشترین مقدار بودند. نتایج تجزیه به مؤلفههای اصلی تأییدکننده نتایج تجزیه خوشهای بود. بنابراین براساس نتایج حاصل از مقایسه میانگین خوشهها تحت شرایط کمبود روی و نمودار بایپلات بهدست آمده از تجزیه به مؤلفههای اصلی، میتوان والدین مناسب را انتخاب و به واسطه تلاقی آنها با توجه به پدیدههای ژنتیکی همانند هتروزیس و تفکیک متجاوز، به هیبریدهای ذرت متحمل به تنش کمبود روی و نیز دارای ویژگیهای مطلوب زراعی دست یافت.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
ماجده نیسی؛ براتعلی فاخری؛ اسماعیل ابراهیمی؛ عباسعلی امام جمعه؛ جواد ظهیری؛ مسعود پرویزی آلمانی
چکیده
این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه کشت بافت و گلخانه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات نیشکر خوزستان و اتاقک سرما، به منظور بررسی اثر تنش سرما بر شاخصهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دو رقم حساس (Saccharum officinarum واریته CP69-1062) و متحمل (Saccharum spontaneum) نیشکر در شرایط کنترل شده طی سال زراعی 1399 - 1398 انجام ...
بیشتر
این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه کشت بافت و گلخانه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات نیشکر خوزستان و اتاقک سرما، به منظور بررسی اثر تنش سرما بر شاخصهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دو رقم حساس (Saccharum officinarum واریته CP69-1062) و متحمل (Saccharum spontaneum) نیشکر در شرایط کنترل شده طی سال زراعی 1399 - 1398 انجام شد. جهت اعمال تنش سرما، گیاهچههای هشت هفتهای نیشکر به مدت 24 ساعت در معرض دماهای صفر و 4- درجه سانتیگراد قرار گرفتند. تنش سرما به طور معنیداری باعث کاهش کلروفیل برگ، افزایش نشت الکترولیت و افزایش میزان مالون دیآلدئید در هر دو رقم حساس و متحمل و بویژه در رقم حساس شد. میزان پرولین و کل کربوهیدراتهای محلول برگ نیز تحت تنش سرما در هر دو رقم حساس و متحمل و بویژه در رقم متحمل به طور معنیداری افزایش یافت. تنش سرما همچنین به طور معنیداری باعث کاهش فعالیت آنزیم کاتالاز نسبت به شاهد شد. فعالیت آنزیم-های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در اثر سرما نسبت به شاهد بیشتر شد که میزان آن در رقم متحمل به طور معنی داری بیشتر از رقم حساس بود. علاوه بر این تنش سرما به طور معنی داری باعث افزایش فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز بویژه در رقم متحمل شد. شدت این تغییرات در دمای 4- درجه سانتیگراد بعلت تشکیل کریستالهای یخ و متوقف شدن فعالیتهای متابولیکی سلول کمتر بود. از لحاظ ظاهری نیز ارقام تحت تنش سرما، در دمای صفر درجه سانتیگراد نسبت به دمای شاهد تغییر چندانی نداشتند و کمی زرد و پژمرده شدند ولی در دمای 4- درجه سانتیگراد آثار تخریبی گیاهچهها به وضوح مشاهده شد. نتایج بدست آمده نشان میدهد رقم S. spontaneum دارای مکانیسم دفاعی بهتر و کارآمدتری نسبت به رقم تجاری CP69-1062 بوده و در نتیجه به تنش سرما متحملتر میباشد.
حامد دروگر؛ براتعلی فاخری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ رحمت محمدی
چکیده
تنش خشکی یک تنش غیرزنده است که به عنوان یکی از عوامل مهم کاهشدهنده رشد محصولات کشاورزی در بیشتر نقاط جهان مخصوصاً ایران بوده و منجر به تنش اکسیداتیو میشود. بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر برخی صفات ویژگیهای بیوشیمیایی، پژوهشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی زابل بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی ...
بیشتر
تنش خشکی یک تنش غیرزنده است که به عنوان یکی از عوامل مهم کاهشدهنده رشد محصولات کشاورزی در بیشتر نقاط جهان مخصوصاً ایران بوده و منجر به تنش اکسیداتیو میشود. بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر برخی صفات ویژگیهای بیوشیمیایی، پژوهشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی زابل بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1395-1396 انجام گرفت. فاکتور اول گونههای گندم (تائوشی، اسپلتوئیدز، اورارتو، شبرنگ، بهرنگ، سیستان، ارگ) و فاکتور دوم سطوح آبیاری (90، 70، 50 و 30 درصد ظرفیت زراعی) بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر غلظت پروتئین، کلروفیل a، b، کاروتنوئید، آنزیم کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و مالون دیآلدئید تأثیر معنیداری داشت. این در حالی است که با افزایش تنش میزان آسکوربات پراکسیداز متغیر بود بهطوریکه ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. این وضعیت نشاندهنده فعال شدن سیستم آنتیاکسیدانی در گونههای مختلف گندم برای افزایش تحمل به خشکی است. پروتئین، کلروفیل و کاروتنوئید با افزایش تنش خشکی تا سطح 50 درصد ظرفیت زراعی ابتدا افزایش و با شدیدتر شدن تنش باعث کاهش این مقادیر شد. احتمالا فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی مانع از تجزیه پروتیئن و سایر اجزاسلولی شده است. در این تحقیق رقم شبرنگ نسبت به دیگر ارقام برتری داشت در حالی که کمترین مقادیر مربوط به گونه هگزاپلوئید سیستان بود.
نفیسه مهدی نژاد؛ حدیث موسوی؛ براتعلی فاخری؛ فروزان حیدری
چکیده
به منظور بررسی اثر نانو کلات آهن، سنتز شیمیایی و سنتز سبز نانو ذرات نقره بر فعالیت آنزیمی، پروتئین کل و درصد پارتنولید گیاه بابونه کبیر تحت تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارها شامل فاکتور اول یعنی تنش کمآبی در دو سطح (عدم تنش و تنش ملایم ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر نانو کلات آهن، سنتز شیمیایی و سنتز سبز نانو ذرات نقره بر فعالیت آنزیمی، پروتئین کل و درصد پارتنولید گیاه بابونه کبیر تحت تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارها شامل فاکتور اول یعنی تنش کمآبی در دو سطح (عدم تنش و تنش ملایم یعنی پنجاهدرصد ظرفیت زراعی) و فاکتور دوم شامل محلولپاشی نانو ذرات در سه سطح نانو کلات آهن با نسبت دو در هزار میلیلیتر، نانو ذرات نقره سنتز شیمیایی و سنتز سبز با غلظت 30 پی پی ام و یک سطح محلولپاشی با آب مقطر به عنوان شاهد بود. جهت بررسی فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پلی فنول اکسیداز، پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز و پروتئین کل بعد از اعمال آخرین محلولپاشی، نمونهبرداری از برگهای کاملا جوان و گسترده انجام و موردسنجش قرار گرفت. برای اندازه گیری درصد پارتنولید عصاره گیاه از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC)استفاده شد. نتایج نشان داد که تغذیه برگی نانو ذرات و تنش کمآبی منجر به افزایش فعالیت آنزیمهای اکسیدانی، پروتئین کل و درصد پارتنولید در مقایسه با تیمار شاهد گردید.میتوان اظهار داشت محلول پاشی نانو نقره سنتز شیمیایی تحت تنش کمآبی باعث افزایش آنزیمهای اکسیدانی کاتالاز و پراکسیداز (به ترتیب 3.4266 و 0.28730 واحد در گرم وزن تر در دقیقه) و نانو کلات آهن در شرایط تنش کمآبی باعث افزایش آنزیم گایاکول پراکسیداز و آنزیم پلی فنل اکسیداز (به ترتیب 0.5452 و 1.2373 واحد در گرم وزن تر در دقیقه) شده است. همچنین میزان پروتئین کل با محلول پاشی نانو نقره سنتز شیمیایی و نانو کلات آهن بدون اعمال تنش کمآبی و عملکرد اقتصادی گیاه بابونه کبیر (مقدار پارتنولید) با محلولپاشی نانو نقره سبز تحت تنش کمآبی افزایش یافته است. بهطورکلی میتوان بیان کرد که گیاه دارویی بابونه کبیر با دارا بودن سیستم آنزیمی قدرتمند و تولید آنزیمهای اکسیداتیو در سطوح بالا، میتواند رادیکالهای آزاد را از بین برده و شرایط ادامه حیات را در شرایط تنش رطوبتی فراهم کند.
بتول صابرتنها؛ براتعلی فاخری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ زهره علیزاده
چکیده
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر تنش کمآبی و نانو ذرات نقره بر صفات فیزیولوژی در گیاه زعفران انجام شد. آزمایش در دو سطح کمآبی و نرمال بر روی 10 اکوتیپ زعفران در سه سطح شاهد (آب مقطر)، 55و 110 پی پی ام نانو ذرات نقره پیاده شد. این بررسی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر تنش کمآبی و نانو ذرات نقره بر صفات فیزیولوژی در گیاه زعفران انجام شد. آزمایش در دو سطح کمآبی و نرمال بر روی 10 اکوتیپ زعفران در سه سطح شاهد (آب مقطر)، 55و 110 پی پی ام نانو ذرات نقره پیاده شد. این بررسی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند و پژوهشکده زیستفناوری دانشگاه زابل انجام شد. بعد از تهیه نمونه های برگی از تمامی تیمارها، عصاره آنزیمی برای اندازه گیری میزان آنزیمها، کلروفیل a و b، کارتنوئید و پروتئین تهیه شد. داده ها با نسخه 9.2 نرمافزارSAS مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. اثرات اصلی تیمارهای اکوتیپ، نانوذره نقره، تنش خشکی و اثرات متقابل آنها برای آنزیمهای کاتالاز، پلی فنل اکسیداز، فنیل آلانین آمونیالیاز، کلروفیل b وکارتنوئید در سطح احتمال یک درصد معنی دار شدند. بیشترین مقدار کلروفیل b، کارتنوئید و فنیل آلانین آمونیالیاز تحت تنش خشکی در غلظت 55 پیپیام نانوذره نقره نسبت به شاهد و سطح 110 پی پی ام مشاهده شد که میتوان استدلال کرد نانو ذرات به دلیل خاصیت آبدوستی و آنتی باکتریال توانسته عملکرد بالایی داشته باشد. بیشترین مقدار کلروفیل a، کاتالاز، پلی فنل اکسیداز و گایاکول پراکسیداز تحت تنش خشکی در تیمار آب مقطر (شاهد) مشاهده شد که میتوان استدلال کرد نانو نقره در این صفات سمیت ایجاد کرده و باعث کاهش عملکرد در سطوح نانو نقره نسبت به شاهد شده است. درنتیجه اکوتیپهای قاین و آرین شهر در شرایط تنش خشکی تحت نانو ذرات نقره با غلظت 55 پی پی ام بیشترین عملکرد داشتند.