تنش خشکی
مشیرالحق عابدی؛ محمد جواد ثقه الاسلامی؛ سید غلامرضا موسوی؛ رضا برادران
چکیده
این آزمایش با هدف بررسی مقایسه پاسخ سه گونه کنجد، خرفه و شاهدانه در مراحل مختلف رشد به کم‌آبی، در دو قسمت جوانه‌زنی و مزرعهای انجام شد. آزمایش مزرعه ای بهصورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1396-1395 و 1397-1396 در شهرستان سربیشه انجام شد. سطوح آبیاری بر اساس پتانسیل تبخیر و تعرق در سه سطح ...
بیشتر
این آزمایش با هدف بررسی مقایسه پاسخ سه گونه کنجد، خرفه و شاهدانه در مراحل مختلف رشد به کم‌آبی، در دو قسمت جوانه‌زنی و مزرعهای انجام شد. آزمایش مزرعه ای بهصورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1396-1395 و 1397-1396 در شهرستان سربیشه انجام شد. سطوح آبیاری بر اساس پتانسیل تبخیر و تعرق در سه سطح 40، 70 و 100 درصد به عنوان کرتهای اصلی و سه گونه گیاهی کنجد، خرفه و شاهدانه در کرتهای فرعی مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش جوانه زنی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی (در چهار سطح صفر، 3-، 6- و 9- بار) و سیلیکات سدیم (در سه سطح صفر، 1.5 و 3 میلی مولار) بر شاخصهای جوانه زنی این سه گیاه انجام شد. صفات مهم اندازه‌گیری شده در آزمایش جوانه‌زنی درصد و سرعت جوانه‌زنی و میزان کلروفیل و پرولین گیاهچه و در آزمایش مزرعهای عملکرد دانه و بیولوژیک، ارتفاع بوته، شاخص برداشت و همچنین میزان کلروفیل و پرولین برگ بود. بیشترین درصد جوانه زنی در پرایمینگ بذر با غلظت 1.5 میلی مولار سیلیکات سدیم در گیاه خرفه بود. پرایمینگ بذور با سیلیکات سدیم در سطح 1.5 میلی مولار در سطوح خشکی باعث افزایش میانگین شاخص وزنی بنیه گیاهچه گردید. میزان کاهش عملکرد دانه بر اثر کم‌آبیاری (تیمار 40 درصد) در سال اول در گیاهان کنجد، شاهدانه و خرفه به ترتیب 18.2، 29.2 و 23.3 درصد بود و این مقادیر برای سال دوم 16.3، 27.3 و 25.0 درصد محاسبه شد. در بین گیاهان مورد آزمایش، خرفه دارای بیشترین محتوی کلروفیل کل در مقایسه با کنجد و شاهدانه بود. به‌طورکلی اگرچه خرفه بیشترین عملکرد دانه را داشت، اما میزان کاهش عملکرد دانه تحت شرایط کم‌آبیاری در کنجد کمترین و در شاهدانه بیشترین مقدار بود. درمجموع، نتایج آزمایش جوانه زنی و مزرعه ای نشان داد خرفه با توجه به ویژگیهای مورفو-فیزیولوژیکی، به کم‌آبی متحملتر بود.
تنش خشکی
محسن شخم گر؛ محمد جواد ثقه الاسلامی؛ سید غلامرضا موسوی؛ رضا برادران
چکیده
به منظور ارزیابی تأثیر تنظیمکنندههای رشد بر عملکرد و ویژگیهای مورفوفنولوژیکی ارزن دم روباهی در شرایط تنش خشکی، آزمایشی بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دو سال زراعی 1396 و 1397 در مزرعه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح ...
بیشتر
به منظور ارزیابی تأثیر تنظیمکنندههای رشد بر عملکرد و ویژگیهای مورفوفنولوژیکی ارزن دم روباهی در شرایط تنش خشکی، آزمایشی بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دو سال زراعی 1396 و 1397 در مزرعه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح شامل (آبیاری در حد 100، 70 و 30 درصد نیاز آبی گیاه به ترتیب شاهد، تنش متوسط و شدید) و محلولپاشی تنظیمکنندههای رشد به‌عنوان عامل فرعی در پنج سطح شامل (عدم محلولپاشی، محلولپاشی اسید سالیسیلیک 1 میلی مولار، پوتریسین 1 میلی مولار، اسید هیومیک 1.5 کیلوگرم در هکتار و متانول 25 درصد حجمی) بودند. نتایج حاصله نشان داد با افزایش شدت تنش خشکی از تعداد روز تا ظهور پانیکول، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و طول دوره پر شدن دانه در هر دو سال کاسته شد. با کاهش نیاز آبی به 30 درصد، هر یک از صفات تعداد پانیکول بارور در مترمربع، تعداد دانه در پانیکول و وزن هزار دانه به ترتیب معادل 43.6، 34.2 و 10.4 درصد کاهش نشان دادند. بررسی اثر متقابل آبیاری در محلولپاشی نشان داد بهترین تیمار در شرایط آبیاری مطلوب، محلولپاشی اسید هیومیک بود که منجر به افزایش 28 درصدی عملکرد دانه نسبت به شاهد شد اما در شرایط تنش متوسط و شدید خشکی محلولپاشی متانول با بهبود 33 و 19.6 درصدی عملکرد دانه نسبت به شاهد در مقایسه با سایر تنظیمکنندههای رشد برتری داشت.
میثم قوام پور؛ سید غلامرضا موسوی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری، تراکم بوته و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد منداب، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. دو سطح آبیاری (آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مرحله زایشی) به عنوان عامل اصلی، دو سطح تراکم بوته (50 و 150 بوته در مترمربع) و ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری، تراکم بوته و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد منداب، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. دو سطح آبیاری (آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مرحله زایشی) به عنوان عامل اصلی، دو سطح تراکم بوته (50 و 150 بوته در مترمربع) و مقادیر نیتروژن در سه سطح (0، 100 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به عنوان عوامل فرعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد با اعمال تنش خشکی در مرحله زایشی نسبت به تیمار آبیاری مطلوب، تعداد خورجین در متر مربع، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 60.1، 51.3، 23.6، 68.5 و 62.7 درصد کاهش یافت. همچنین با افزایش تراکم بوته از 50 به 150 بوته در متر مربع، تعداد خورجین در متر مربع، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 41.5، 29.5 و 41.9 درصد افزایش و تعداد خورجین در بوته 36.4 درصد کاهش یافت. همچنین با افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، تعداد خورجین در مترمربع، تعداد خورجین در بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 91.8، 68.3، 70.2 و 55 درصد افزایش یافت. به طور کلی بر اساس مقایسه میانگین های اثرات متقابل، تیمار آبیاری مطلوب با تراکم 150 بوته در متر مربع و کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به علت داشتن مطلوبترین عملکرد با در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی برای کشت این گیاه توصیه میشود.
امین محمدی؛ سید غلامرضا موسوی؛ محمدجواد ثقه الاسلامی
چکیده
مقدمه ایران با میانگین سالانه 240 میلیمتر بارندگی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان طبقه بندی شده است. تبخیر و تعرق بالا و محدودیت منابع آبی مهمترین عوامل محیطی موثر در کاهش عملکرد گیاهان در ایران هستند. همچنین کمبود نیتروژن بر تقسیم مواد فتوسنتزی در بخشهای رویشی و زایشی گیاه موثر بوده و میتواند رشد و عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار ...
بیشتر
مقدمه ایران با میانگین سالانه 240 میلیمتر بارندگی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان طبقه بندی شده است. تبخیر و تعرق بالا و محدودیت منابع آبی مهمترین عوامل محیطی موثر در کاهش عملکرد گیاهان در ایران هستند. همچنین کمبود نیتروژن بر تقسیم مواد فتوسنتزی در بخشهای رویشی و زایشی گیاه موثر بوده و میتواند رشد و عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار دهد. از اینرواین با توجه به اهمیت و نقشهای متفاوت آب و نیتروژن در فرآیندهای حیاتی گیاهان، تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر دور آبیاری و کاربرد کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ارزن دانه ای در بیرجند انجام شد. مواد و روشها این تحقیق به صورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند در سال 1388 انجام شد. کرتهای اصلی دور آبیاری در سه سطح (7، 14 و 21 روز) و کرتهای فرعی کاربرد کود نیتروژن در پنج سطح (شاهد یا عدم مصرف کود، 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، محلولپاشی+ کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار ، 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و محلولپاشی + کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) در نظر گرفته شد. بافت خاک مزرعه آزمایشی لومی و اسیدیته آن برابر 8 و هدایت الکتریکی 4.49 میلیموس بر سانتیمتر بود و میزان کربن آلی ، میزان کل نیتروژن و مقدار فسفر و پتاسیم قابل دسترس خاک در عمق 30-0 سانتی متر خاک به ترتیبا 0.32 درصد، 0.08 درصد، 16.4 و 501 پی پی ام بود. در پایان تجزیه و تحلیل دادهها توسط نرمافزار آماری MSTAT-C انجام گردید و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چنددامنه ای دانکن در سطح 5 درصد صورت گرفت. نتایج و بحث نتایج تجزیه واریانس نشان داد که دور آبیاری به طور معنی داری صفات ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک را تحت تاثیر قرار داد. همچنین ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع و عملکرد دانه به طور معنیداری تحت تاثیر سطوح نیتروژن قرار گرفت و اثر متقابل دور آبیاری و نیتروژن تنها بر وزن هزار دانه ارزن معنیدار بود. مقایسه میانگینها بیانگر آن است که با افزایش دور آبیاری از 7 به 21 روز، ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 36.8، 33.6، 32.9، 18.58، 44.4 و 40.1 درصد کاهش یافت. همچنین کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به همراه محلولپاشی این کود باعث افزایش 20.40، 21.9، 47.8 و 52.3 درصدی به ترتیب ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع و عملکرد دانه نسبت به تیمار عدم کاربرد نیتروژن گردید. به نظر میرسد تنش کمبود آب با توجه به اثرات آن بر فتوسنتز، تنفس، جذب یونها، متابولیسم عناصر غذایی و هورمونها، رشد سلولی در ساقه و برگ و در نتیجه شاخص سطح برگ را کاهش داده و همچنین باعث کاهش طول دوره گلدهی و پر شدن دانه ها میگردد که در نهایت کاهش عملکرد دانه و اجرای آن را به دنبال دارد. احتمالا کاهش سطح برگ یک روش سازگاری گیاه برای شرایط کمبود آب و بقا از طریق کاهش سطح تعرق کننده است. به علاوه با افزایش کاربرد نیتروژن، سطح فتوسنتزکننده گیاه و تولید مواد فتوسنتزی افزایش یافته و بنا براین عملکرد دانه افزایش یافت. نتیجه گیری به طور کلی نتایج تحقیق حاضر نشان داد که کمبود آب و نیتروژن عمدتا از طریق کاهش تعداد خوشه در متر مربع باعث کاهش معنیدار عملکرد اقتصادی ارزن گردید. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که برای دستیابی به بیشترین عملکرد ارزن در منطقه بیرجند، تیمار دور آبیاری 7 روز و کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به همراه محلولپاشی این کود قابل توصیه میباشد.
محمد ضابط؛ صادق بهامین؛ صادق قریشی؛ حسین صادقی؛ سید غلامرضا موسوی
چکیده
کمبود آب مهمترین عامل محدود کننده برای دستیابی به عملکرد پتانسیل گیاهان زراعی بهخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشود. نیتروژن نیز از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است. به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری و کود نیترژون بر عملکرد علوفه و وزن تر و خشک اندامهای هوایی ارزن علوفه ای نوتریفید، آزمایشی ...
بیشتر
کمبود آب مهمترین عامل محدود کننده برای دستیابی به عملکرد پتانسیل گیاهان زراعی بهخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشود. نیتروژن نیز از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است. به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری و کود نیترژون بر عملکرد علوفه و وزن تر و خشک اندامهای هوایی ارزن علوفه ای نوتریفید، آزمایشی در سال 1385به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. سطوح آبیاری (تامین 50 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و مقادیر کود نیترژون (صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به ترتیب به عنوان فاکتورهای اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که هر دو عامل آبیاری و نیتروژن اثر معنی داری بر وزن تر و خشک برگ، ساقه و علوفه ی ارزن، در مجموع دو مرحله برداشت داشتند، اما اثر متقابل تیمارهای آزمایش بر هیچ یک از این صفات معنی دار نبود. مجموع عملکرد تر ارزن علوفه ای، با کاهش آبیاری از 40/72 به 24/92 تن در هکتار و عملکرد علوفه خشک نیز از 8/94 به 5/34 تن درهکتار تقلیل پیدا کرد. با افزایش مصرف نیتروژن تا میزان 225 کیلوگرم در هکتار، عملکرد تر و خشک کل به ترتیب 79/8 و 81/2 درصد نسبت به تیمار عدم مصرف نیتروژن افزایش یافت. بطور کلی میتوان نتیجه گرفت که آبیاری و نیتروژن دو عامل مؤثر در تعیین عملکرد علوفه ی ارزن علوفه ای هستند.
ناهید داودی؛ محمد جواد ثقه الاسلامی؛ سید غلامرضا موسوی؛ علی آذری نصرآباد
چکیده
با توجه به نقش عنصر روی در گیاه، وجود مقدار کافی از این عنصر در شرایط تنش کم آبی در تنظیم سازگاری به این تنش موثر است. از سوی دیگر اخیرا کاربرد نانو کودها به عنوان راهکاری در جهت کاهش مصرف مواد شیمیایی در سیستمهای زراعی مطرح شده است. به منظور مقایسه اثر محلول پاشی اکسید روی معمولی و نانو برعملکرد، اجزای عملکرد، شاخص برداشت و کارایی ...
بیشتر
با توجه به نقش عنصر روی در گیاه، وجود مقدار کافی از این عنصر در شرایط تنش کم آبی در تنظیم سازگاری به این تنش موثر است. از سوی دیگر اخیرا کاربرد نانو کودها به عنوان راهکاری در جهت کاهش مصرف مواد شیمیایی در سیستمهای زراعی مطرح شده است. به منظور مقایسه اثر محلول پاشی اکسید روی معمولی و نانو برعملکرد، اجزای عملکرد، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب ارزن دم روباهی در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعهای به صورت طرح کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند به اجرا درآمد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل تیمار آبیاری در دو سطح (50 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) به عنوان کرت اصلی و تیمارهای محلولپاشی روی به صورت اکسید روی معمولی در سه سطح (0/3، 0/6 و 1/2 درصد) و نانو اکسید روی در سه سطح (0/1، 0/05 و 0/025 درصد) به عنوان کرتهای فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان دادکه تنش خشکی باعث کاهش تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و در نهایت عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب گردید. مقایسات میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه از طریق تیمار آبیاری مطلوب (100% نیاز آبی) با مصرف کود اکسید روی معمولی با غلظت 0/6 درصدحاصل شد، در حالی که اثر محلول پاشی با اکسید روی معمولی و نانواکسید روی بر هیچ یک از صفات معنیدار نبود.
سید غلامرضا موسوی؛ محمد جواد ثقه‌الاسلامی؛ سید مهدی موسوی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی در مراحل مختلف دوره رشد زایشی و مقادیر نیتروژن بر عملکرد و راندمان مصرف آب رازیانه، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. سه سطح آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و مرحله ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی در مراحل مختلف دوره رشد زایشی و مقادیر نیتروژن بر عملکرد و راندمان مصرف آب رازیانه، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. سه سطح آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و مرحله پر شدن دانه) به عنوان فاکتور اصلی و مقادیر نیتروژن در چهار سطح ( 0، 60، 120 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به عنوان فاکتور فرعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد با اعمال تنش خشکی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه نسبت به تیمار آبیاری مطلوب، تعداد چتر در بوته به ترتیب 48/2 و 28/8 درصد، تعداد دانه در چتر به ترتیب 39/4 و 22/4 درصد، عملکرد دانه به ترتیب 69/7 و 52/6 درصد، شاخص برداشت به ترتیب 5/4 و 21/5 درصد و راندمان مصرف آب برای تولید دانه به ترتیب 65/6 و 65/9 درصد کاهش یافت. همچنین با افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، تعداد چتر در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و راندمان مصرف آب برای تولید دانه و بیومس به ترتیب 22/1، 24/3، 21/8، 34/5 و 20/4 درصد افزایش یافت. اثر متقابل آبیاری و نیتروژن نیز تنها بر تعداد چتر در بوته و عملکرد دانه رازیانه معنیدار بود. بر اساس نتایج این تحقیق میتوان تیمار آبیاری مطلوب و کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار را به علت رعایت مسائل زیست محیطی و داشتن عملکرد و راندمان مصرف آب مطلوب برای زراعت رازیانه در منطقه توصیه نمود.
