اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
اکرم عباس منش؛ آرش فاضلی؛ رضا حقی دره ده
چکیده
جو (Hordeum vulgare) یکی از گیاهان خانواده گرامینه و چهارمین محصول غلات می‌باشد. این گیاه در مواجهه با تنشهای غیرزنده نسبتا ً متحمل است. تنشهای غیر‌زیستی ، از طرق مختلف بر موجودات زنده تأثیر می‌گذارند. یکی از تنشهای غیر زیستی که اخیراً در ایران تأثیرات منفی چشمگیری روی رشد و عملکرد گیاهان میگذارد، گرد و غبار است که اثرات مخربی روی رشد، ...
بیشتر
جو (Hordeum vulgare) یکی از گیاهان خانواده گرامینه و چهارمین محصول غلات می‌باشد. این گیاه در مواجهه با تنشهای غیرزنده نسبتا ً متحمل است. تنشهای غیر‌زیستی ، از طرق مختلف بر موجودات زنده تأثیر می‌گذارند. یکی از تنشهای غیر زیستی که اخیراً در ایران تأثیرات منفی چشمگیری روی رشد و عملکرد گیاهان میگذارد، گرد و غبار است که اثرات مخربی روی رشد، تولید و بسیاری از فرایندهای متابولیک گیاه دارد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر گرد و غبار روی برخی صفات فیزیولوژیک ژنوتیپ‌های مختلف جو می‌باشد. به این منظور آزمایشی در سال زراعی 1402- 1401 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام صورت گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل گرد و غباردر 2 سطح (اعمال گرد و غبارو بدون اعمال گردوغبار) و ده ژنوتیپ مختلف جو بودند. پاشش گردوخاک در مرحله گیاهچه‌ای صورت گرفت. سپس 10 روز پس از اعمال گردوغبار، صفات فیزیولوژیکی از جمله محتوای کلروفیل برگ، غلظت پروتئین محلول در برگ، میزان پرولین برگ و کربوهیدرات‌های محلول در برگ اندازه‌گیری شدند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ × گرد و غبار بر محتوی کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، نشت یونی، RWC، پرولین، کاتالاز، قند در سطح یک درصد معنیدار بود، این در حالی بود که گرد و غبار اثر معنیداری بر مقدار پروتئین نداشت. گرد و غبار سبب کاهش کلروفیل، نشت یونی، محتوای نسبی آب و پروتئین و افزایش پرولین، کاتالاز و قندهای محلول شده است. تأثیر تنش گرد و غبار روی کلیهی صفات در ژنوتیپ‌های مختلف به یک نسبت نبوده و در برخی صفات برخی ژنوتیپ‌ها بیشتر متأثر بوده است. نتایج کلی نشان داد که ژنوتیپ HOR6964 تحمل بالاتری به تنش گرد و غبار نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها دارد.
تنش خشکی
حمید اسماعیلی خان به ببین؛ محمدرضا داداشی؛ محمد تقی فیض بخش؛ فاطمه شیخ؛ علی نخزری مقدم
چکیده
بهمنظور ارزیابی اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه و برخی صفات بیوشیمیایی لاینهای جدید باقلا آزمایشی در سال زراعی 1402-1401 بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. در این بررسی 9 لاین کم تانن باقلا به همراه دو رقم شاهد مهتا و شادان در دو محیط تنش خشکی و آبیاری نرمال ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه و برخی صفات بیوشیمیایی لاینهای جدید باقلا آزمایشی در سال زراعی 1402-1401 بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. در این بررسی 9 لاین کم تانن باقلا به همراه دو رقم شاهد مهتا و شادان در دو محیط تنش خشکی و آبیاری نرمال مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که برهمکنش تنش خشکی × رقم بر صفات کلروفیل b، کلروفیل کل، پرولین، قند محلول، کاروتنوئید، تعداد شاخه در بوته و تعداد غلاف در سطح یک درصد و بر صفات کلروفیل a و وزن خشک دانه در بوته در سطح پنج درصد معنیدار بود. مقایسه میانگین برهمکنش تنش خشکی × رقم نشان داد در محیط نرمال رقم شادان و لاینهای BPL4104، WRB1-3به ترتیب با 5100، 4950، 4750 کیلوگرم، بیشترین عملکرد دانه را در هکتار داشتند. همچنین در شرایط تنش خشکی لاینهای FLIP03-07FB، WRB1-3 و رقم شادان به ترتیب به مقدار 500، 473 و 437 کیلوگرم عملکرد دانه بیشتر را در هکتار داشتند. در محیط نرمال به ترتیب رقم شادان به میزان 1.53، 0.46، 2 و 0.58 میلیگرم برگرم بیشترین میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید را داشتند و لاین FLIP03-07FB با9.47 میکرومول بر میلی لیتر بیشترین پرولین و لاین S2008,033 به مقدار 16.1 میلی گرم برگرم بیشترین قند محلول را دارا بودند. بیشترین تعداد دانه در غلاف (3.28) در محیط نرمال و کمترین تعداد دانه در غلاف (0.303) در محیط تنش خشکی به‌دست آمد. تنش خشکی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه باعث کاهش عملکرد دانه و افزایش مقادیر کاروتنوئید، پرولین و قند محلول در همه ارقام گردید. لاینهای WRB1-3 و FLIP03-07FB در دو محیط بیشترین عملکرد دانه را داشتند، بنابراین کشت و توسعه آنها پس از حصول پایداری عملکرد دانه پیشنهاد می‌شود.
اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
سولماز عزیزی؛ ناصر زارع؛ پریسا شیخ زاده؛ جوانشیر عزیزی؛ رحمت کریمی‌زاده
چکیده
این تحقیق بهمنظور بررسی نقش تحمل خشکی و آبیاری مجدد پس از تنش در ارقام عدس طراحی شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار رقم عدس (رقم محلی (نمین)، سپهر، گچساران و کیمیا)، تنش خشکی {شاهد (آبیاری در 80% ظرفیت مزرعه‌ای)، تنش متوسط (آبیاری در 55% ظرفیت مزرعه‌ای) و تنش شدید (آبیاری در 30% ظرفیت مزرعه‌ای)} و سه زمان نمونه‌برداری (سه و شش روز پس از تنش و دو ...
بیشتر
این تحقیق بهمنظور بررسی نقش تحمل خشکی و آبیاری مجدد پس از تنش در ارقام عدس طراحی شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار رقم عدس (رقم محلی (نمین)، سپهر، گچساران و کیمیا)، تنش خشکی {شاهد (آبیاری در 80% ظرفیت مزرعه‌ای)، تنش متوسط (آبیاری در 55% ظرفیت مزرعه‌ای) و تنش شدید (آبیاری در 30% ظرفیت مزرعه‌ای)} و سه زمان نمونه‌برداری (سه و شش روز پس از تنش و دو روز پس از آبیاری مجدد (بازیابی)) بود. تنش خشکی باعث کاهش کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، پروتئین و عملکرد و اجزای عملکرد شد و کاهش این صفات در زمان شش روز پس از نمونه‌برداری بیشتر بود؛ اما در شرایط بازیابی افزایش این صفات قابل‌مشاهده بود. علاوه بر این، تنش خشکی موجب افزایش میزان پرولین، H2O2، MDA و همچنین افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان (CAT، PPO و POX) شد. به‌طورکلی، افزایش شدت و مدت‌زمان تنش موجب افزایش پرولین (63%)، H2O2 (19%)، MDA (110%)، CAT (33%)، PPO (56%) و POX (24%) نسبت به تیمار شاهد گردید. نتایج نشان داد که همبستگی H2O2 و MDA مثبت و معنیدار بود، علاوه بر این در شرایط بازیابی کاهش معنیدار اثرات مخرب تنش (میزان H2O2، MDA) و فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان قابل‌مشاهده بود. اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد (تعداد دانه، تعداد غلاف، وزن 100 دانه و 3 دانه) ارقام عدس متفاوت بود. تنش خشکی در مرحله گلدهی باعث کاهش تعداد دانه (20%) و غلاف در بوته (37%) و وزن صد دانه (16%) شد که منجر به کاهش (29%) عملکرد شد. رقم گچساران در شرایط نرمال بیشترین عملکرد را داشت، همچنین در شرایط تنش خشکی ارقام گچساران و سپهر بیشترین عملکرد را از خود نشان دادند. کمترین میزان عملکرد در رقم بومی در شرایط تنش مشاهده شد. بر اساس نتایج این آزمایش ارقام سپهر و گچساران ارقام مناسبی برای کشت در مناطقی که با تنش کم‌آبی مواجه هستند می‌باشند.
تنش فلزات سنگین
ریحانه عموآقایی؛ چواد حیدری؛ شهرام کیانی
چکیده
گیاه‌پالایی یک روش سازگار با محیط زیست برای حذف فلزات سنگین از محیط است و کاربرد کلات‌هایی مانند EDTA ممکن است به افزایش برداشت فلز از خاک بوسیله گیاهان کمک کند. لذا در این مطالعه، اثر سطوح مختلف EDTA (0، 0.5، 1، 2 گرم بر کیلوگرم خاک) و غلظتهای مختلف نیکل (0، 100، 150 میلیگرم بر کیلوگرم خاک) بر گیاهان همیشه‌بهار بررسی شد. نتایج نشان داد که ...
بیشتر
گیاه‌پالایی یک روش سازگار با محیط زیست برای حذف فلزات سنگین از محیط است و کاربرد کلات‌هایی مانند EDTA ممکن است به افزایش برداشت فلز از خاک بوسیله گیاهان کمک کند. لذا در این مطالعه، اثر سطوح مختلف EDTA (0، 0.5، 1، 2 گرم بر کیلوگرم خاک) و غلظتهای مختلف نیکل (0، 100، 150 میلیگرم بر کیلوگرم خاک) بر گیاهان همیشه‌بهار بررسی شد. نتایج نشان داد که تحت شرایط بدون تنش نیکل، کاربرد غلظتهای 1 و 2 گرم EDTA بر کیلوگرم خاک، پارامترهای رشد و محتوای کلروفیل a و b را کاهش و محتوای مالون‌دی‌آلدئید در ریشه را افزایش داد که ناشی از اثر سمیت EDTA بود. در سطوح 100 و 150 میلیگرم بر کیلوگرم نیکل، افزودن 0.5 گرم EDTA در هر کیلوگرم خاک، اثر معنیداری بر فاکتور تجمع زیستی نیکل در بخش هوایی و ریشه گیاه نداشت اما غلظت نیکل در بخش هوایی (65 و 60.35 درصد) و ریشه (35 و 29.44 درصد)، فاکتور انتقال نیکل (22.5 و 25.20 درصد) و میزان برداشت کل نیکل در هر گلدان (27.66 و 23.44 درصد) را افزایش داد. در مقابل با کاربرد غلظتهای بالاتر EDTA، محتوای نیکل قابل جذب خاک و در نتیجه جذب نیکل در گیاه به‌طور معنیداری کاهش یافت. به‌طوری‌که در سطوح 100 و 150 میلیگرم بر کیلوگرم نیکل، با کاربرد غلظت 2 گرم EDTA بر کیلوگرم خاک، غلظت نیکل در بخش هوایی و ریشه گیاه تفاوت معنیداری با شاهد این گروه‌ها نداشت و با توجه به اینکه زیست‌توده کل هم در این غلظت EDTA تقریبا نصف شد، میزان برداشت کل نیکل در هرگلدان در این تیمارها به ترتیب 2.63 و 2.72 برابر کاهش یافت. بنابراین غلظت 0.5 گرم EDTA در هر کیلوگرم خاک ظرفیت گیاه‌پالایی گیاه را بطور معنیداری افزایش داد اما کاربرد غلظتهای بالاتر، برای بهبود توان حذف نیکل از خاک توسط گیاه همیشه‌بهار مفید نبود.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
احمد شادمهری؛ حمید عباس دخت
چکیده
یکی از تنشهای غیر زیستی برای گیاهان زراعی، کمبود آب است که در نواحی خشک و نیمه‌خشک ازجمله ایران به عنوان مهم‌ترین عامل محدودکننده رشد گیاهان است. لذا اثرات تنش خشکی و پرایمینگ تغذیه‌ای بذر بر گیاهان میتواند نقش مهمی در مدیریت رژیم های مختلف آبیاری جهت مقابله با شرایط نامساعد محیطی و بهبود عملکرد محصولات زراعی داشته باشد. ...
بیشتر
یکی از تنشهای غیر زیستی برای گیاهان زراعی، کمبود آب است که در نواحی خشک و نیمه‌خشک ازجمله ایران به عنوان مهم‌ترین عامل محدودکننده رشد گیاهان است. لذا اثرات تنش خشکی و پرایمینگ تغذیه‌ای بذر بر گیاهان میتواند نقش مهمی در مدیریت رژیم های مختلف آبیاری جهت مقابله با شرایط نامساعد محیطی و بهبود عملکرد محصولات زراعی داشته باشد. کینوا یکی از محصولات زراعی است که علاوه بر ارزش غذایی بالا، به دلیل مقاومت به کم‌آبی در سالهای اخیر موردتوجه قرار گرفته است. به همین منظور در سال زراعی 1399 -1400 در شهرستانهای نیشابور و کاشمر آزمایشی بهصورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل که سه دور آبیاری 7، 10 و 14 روز به‌عنوان فاکتور اصلی و پرایمینگ بذور در دو سطح بدون پرایم (شاهد) و ترکیب سولفات آهن + سولفات روی به‌عنوان فاکتور دوم روی سه ژنوتیپ (Q12، Q29 و Giza1) کینوا به‌عنوان فاکتورهای فرعی انجام شد. در منطقه کاشمر، بیشترین میزان محتوای نسبی آب در ارقام Q12 و گیزا تحت تیمار 14 روز یکبار آبیاری مشاهده شد. درحالی‌که در نیشابور بیشترین مقدار متغیر مذکور در تیمار 7 روز یکبار آبیاری و رقم Q29 به دست آمد. تیمار پرایمینگ ارقام Q29 و گیزا به ترتیب همراه با اعمال 10 و 7 روز یکبار آبیاری بیشترین مقدار کلروفیل کل را در منطقه کاشمر نشان داد، درحالی‌که در منطقه نیشابور بیشترین مقدار کلروفیل کل تحت تیمار عدم پرایمینگ رقم گیزا به همراه کاربرد 10 روز یکبار آبیاری به دست آمد. به‌طورکلی پرایمینگ بذر با سولفات روی و سولفات آهن میتواند سبب بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی کینوا تحت تنش آبی گردد. در منطقه نیشابور، رقم Q29 اثر غالبی بر تیمار پرایمینگ در مورد محتوای نسبی آب داشت. با توجه به نتایج رقم Q29 در منطقه کاشمر و رقم گیزا در منطقه نیشابور در شرایط کمآبیاری، با حفظ محتوای کلروفیل برگ به رشد و نمو گیاه کمک شایانی خواهد نمود.
تنش خشکی
یونس میر؛ حامد خسروی؛ ماشااله دانشور؛ احمد اسماعیلی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی و اسید سالیسیلیک بهمنظور بهبود برخی صفات کیفی و عملکرد کلزا تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی بهصورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی (1397-1396) در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا شد. آبیاری در دو سطح (آبیاری در 80 درصد FC و آبیاری در 30 درصد ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی و اسید سالیسیلیک بهمنظور بهبود برخی صفات کیفی و عملکرد کلزا تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی بهصورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی (1397-1396) در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا شد. آبیاری در دو سطح (آبیاری در 80 درصد FC و آبیاری در 30 درصد FC) در کرتهای اصلی و ترکیب عناصر ریزمغذی آهن، روی و منگنز در دو سطح (عدم مصرف و محلول‌پاشی با نسبت 2 در هزار) و عامل اسید سالیسیلیک در چهار سطح (صفر، 0.5، ۱ و 1.5 میلی‌مولار) در کرتهای فرعی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد بیشترین کلروفیل کل (2.23 میلی مول بر مترمربع بر ثانیه)، سرعت تعرق (3.12 میلی مول بر مترمربع بر ثانیه)، عملکرد دانه (4955.7 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن45.7) از ترکیب (عدم تنش کم‌آبی، محلول‌پاشی یک میلی‌مولار اسید سالیسیلیک و غلظت دو در هزار کود ریزمغذی حاصل شد. در شرایط تنش کم‌آبی کاربرد هم‌زمان کود ریزمغذی و اسید سالیسیلیک با غلظت یک و نیم میلی‌مولار موجب افزایش معنیدار کلروفیل کل (34 درصد)، کارتنوئید (29 درصد) سرعت فتوسنتز (27 درصد) و عملکرد دانه (36 درصد) نسبت به تیمار شاهد (بدون کاربرد کود ریزمغذی و اسید سالیسیلیک) شد. لذا استفاده از کود ریزمغذی (آهن+ روی+ منگنز) با غلظت دو در هزار به همراه غلظت یک و نیم میلی‌مولار اسید سالیسیلیک جهت کاهش اثرات سوء تنش کم‌آبی و حصول عملکرد مناسب توصیه می‌شود.
هاوری کیانی؛ شیوا خالص رو؛ زاهد شریفی؛ علی مختصی- بیدگلی
چکیده
تخریب منابع آب و خاک در سیستم‌های کشاورزی رایج، ضرورت استفاده از نهاده‌های طبیعی را به ویژه در شرایط کم آبی بیش از پیش آشکار می‌سازد. بیوچار با افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک، محققان را امیدوار نموده که میتواند علاوه بر بهبود رشد گیاه با تنش خشکی مقابله نماید. در همین راستا بهمنظور بررسی اثر رژیم‌های آبیاری و کاربرد بیوچار بر ...
بیشتر
تخریب منابع آب و خاک در سیستم‌های کشاورزی رایج، ضرورت استفاده از نهاده‌های طبیعی را به ویژه در شرایط کم آبی بیش از پیش آشکار می‌سازد. بیوچار با افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک، محققان را امیدوار نموده که میتواند علاوه بر بهبود رشد گیاه با تنش خشکی مقابله نماید. در همین راستا بهمنظور بررسی اثر رژیم‌های آبیاری و کاربرد بیوچار بر گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان در سال 1397 به‌اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح 100 (آبیاری کامل)، 70 (تنش ملایم خشکی) و 40 (تنش شدید خشکی) درصد ظرفیت زراعی و دو سطح مصرف بیوچار (0 و 15 تن در هکتار) بودند. نتـایج نشـان داد افـزایش شدت تنش خشکی (کاهش آبیاری) منجر به کاهش محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل کل، کارایی فتوسیستم II، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و گل‌دهنده، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گردید. از سوی دیگر کاربرد بیوچار سبب تقلیل اثرات منفی تنش خشکی گردید، به‌طوری که با حفظ و نگهداشت میزان آب خاک، صفات مورفوفیزیولوژیک را بهبود بخشید. علاوه بر این بیوچار در سطوح آبیاری 40، 70 و 100 عملکرد دانه را به ترتیب 51.33، 12.34 و 72.10 درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد بیوچار افزایش داد. بنابراین می‌توان گفت بیوچار در کاهش اثرات خشکی موثر می‌باشد.
تنش خشکی
میثم میری؛ محمدرضا عامریان؛ محسن عدالت؛ مهدی برادران؛ حسن مکاریان
چکیده
بهمنظور تعدیل اثرات تنش خشکی بر گیاه دیلار، پیش تیمار بذر و محلول پاشی گیاهچه با اسپرمیدین و ملاتونین در دو مرحله جداگانه در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه شیراز در سال زراعی 1398 – 1399 اجرا شد. در مرحله اول، آزمایش بهصورت فاکتوریل دو فاکتوره در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی و با چهار تکرار انجام ...
بیشتر
بهمنظور تعدیل اثرات تنش خشکی بر گیاه دیلار، پیش تیمار بذر و محلول پاشی گیاهچه با اسپرمیدین و ملاتونین در دو مرحله جداگانه در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه شیراز در سال زراعی 1398 – 1399 اجرا شد. در مرحله اول، آزمایش بهصورت فاکتوریل دو فاکتوره در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی و با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی در هفت سطح پتانسیل اسمزی صفر (شاهد)، 0.2-، 0.4-، 0.6-، 0.8-، 1- و 1.2- مگاپاسکال، پیش اندازی بذر با اسپرمیدین در پنج سطح، صفر، 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی-مولار و پیشاندازی بذر با ملاتونین در پنج سطح، صفر، 0.125، 0.250، 0.375 و 0.500 میلی مولار بودند. پس از اجرای مرحله اول بهترین تیمارهای آزمایشی انتخاب شد و در مرحله بعد (گلخانه)، آزمایش بهصورت فاکتوریل سه فاکتوره در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی و با سه تکرار انجام گردید. تنش خشکی در سه سطح آبیاری در 10 درصد تخلیه ظرفیت زراعی (آبیاری مطلوب)، آبیاری در 40 درصد تخلیه ظرفیت زراعی (تنش ملایم) و آبیاری در 70 درصد تخلیه ظرفیت زراعی بود، پیشاندازی بذر در سه سطح: بدون پیش اندازی (شاهد)، پیش اندازی با اسپرمیدین، پیش اندازی با ملاتونین و همچنین محلول پاشی گیاهچه در سه سطح: بدون محلول پاشی، محلول پاشی با اسپرمیدین و محلول پاشی با ملاتونین اعمال شدند. پیش اندازی بذر با بهترین تیمار آزمایشگاه قبل از کشت بذر و محلول پاشی با بهترین تیمار انتخابی آزمایشگاه در مرحله ساقه روی و ابتدای گلدهی انجام شد. نتایج نشان داد که غلظتهای 1.5 اسپرمیدین و 0.375 میلی مولار ملاتونین بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی را داشتند. در گلخانه نیز تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر افزایش هدایت روزنه، رطوبت نسبی برگ، کاتالاز و پروتئین محلول در برگ نشان دادند. به‌طورکلی پیش تیمار بذر و همچنین محلول پاشی گیاهچه با 0.375 میلی مولار ملاتونین بیشترین تأثیر را بر تعدیل تنش خشکی داشت.
تنش خشکی
سجاد نصیری؛ بابک عندلیبی؛ افشین توکلی زانیانی؛ محمدامیر دلاور
چکیده
خشکی یکی از مهم‌ترین تنشهای محیطی است که عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان را بهصورت چشمگیری تحت تأثیر قرار میدهد. بهمنظور بررسی اثرات سطوح مختلف بیوچار معدنی و هورمون متیل جاسمونات بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد جو بهاره تحت سطوح مختلف تنش خشکی آزمایشی بهصورت گلدانی بهصورت فاکتوریل 3 عاملی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
خشکی یکی از مهم‌ترین تنشهای محیطی است که عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان را بهصورت چشمگیری تحت تأثیر قرار میدهد. بهمنظور بررسی اثرات سطوح مختلف بیوچار معدنی و هورمون متیل جاسمونات بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد جو بهاره تحت سطوح مختلف تنش خشکی آزمایشی بهصورت گلدانی بهصورت فاکتوریل 3 عاملی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 5 تکرار در سال زراعی 99-1398 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. فاکتورهای موردبررسی شامل سطح تنش خشکی در سه سطح شامل بدون تنش (در حد ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (60 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید (30 درصد ظرفیت زراعی)، کاربرد بیوچار قبل از کشت در سه سطح شامل بدون بیوچار (شاهد) و مقادیر 1.5 و 3 درصد وزن خاک و همچنین محلول‌پاشی متیل جاسمونات در مرحله گلدهی در سه سطح (0، 75 و 150 میکرومول بر لیتر) بود. شاخصهای اندازه‌گیری شده شامل نشت الکترولیت، غلظت پرولین و رنگیزههای فتوسنتزی، کارایی مصرف آب و محتوای نسبی آب برگ و همچنین عملکرد اقتصادی بود. نتایج حاکی از اثر معنیدار تیمارهای اعمال‌شده بر اکثر این شاخص‌ها بود. تمامی شاخصهای موردبررسی در این آزمایش ازجمله کارایی مصرف آب، محتوای نسبی آب برگ، پرولین، نشت الکترولیت، رنگیزههای فتوسنتزی و عملکرد تحت تأثیر منفی تنش خشکی قرار گرفتند. بیشترین عملکرد در شرایط آبیاری نرمال و تیمار 75 میکرومول بر لیتر متیل جاسمونات و 1.5 درصد وزن خاک بیوچار به دست آمد (0.37 گرم در بوته) و کمترین میزان عملکرد (0.19 گرم در بوته) در تنش خشکی 30 درصد ظرفیت زراعی و بدون محلول‌پاشی متیل جاسمونات ایجاد شد. به‌طور مشخص استفاده از مقادیر پایین بیوچار و متیل جاسمونات باعث بهبود وضعیت گیاهان تنش دیده هم در سطح تنش شدید و هم تنش ملایم نسبت به شاهد بدون تیمار شدند؛ اما افزایش سطح استفاده از این دو ماده اثر مثبت چندانی در گیاهان نداشت.
تنش خشکی
لایق مرادی؛ ابراهیم روحی؛ فرزاد حسین پناهی؛ عادل سی و سه مرده
چکیده
کمبود آب یکی از انواع تنشهای غیر زنده می‌باشد که تأثیرات منفی زیادی روی رشد و عملکرد محصولات زراعی دارد. شناخت سازوکارهای اثر تنش خشکی بر گیاه نقش مهمی در مدیریت رژیم‌های مختلف آبیاری به منظور مقابله با شرایط نامساعد محیطی و همچنین بهبود مدیرت عملکرد محصولات زراعی ایفا‌می‌کند. کینوا به عنوان محصولی که دارای ارزش غذایی بالایی ...
بیشتر
کمبود آب یکی از انواع تنشهای غیر زنده می‌باشد که تأثیرات منفی زیادی روی رشد و عملکرد محصولات زراعی دارد. شناخت سازوکارهای اثر تنش خشکی بر گیاه نقش مهمی در مدیریت رژیم‌های مختلف آبیاری به منظور مقابله با شرایط نامساعد محیطی و همچنین بهبود مدیرت عملکرد محصولات زراعی ایفا‌می‌کند. کینوا به عنوان محصولی که دارای ارزش غذایی بالایی می‌باشد در سالهای اخیر توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است. به منظور بررسی تأثیر دور و میزان آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد کینوا آزمایشی در سال 1398 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان واقع در دهگلان اجرا شد. در این آزمایش چهار دور مختلف آبیاری شامل 4، 8، 12 و 16 روز آبیاری به عنوان فاکتور اول و چهار سطح آبیاری شامل آبیاری کامل (صد درصد نیاز آبی گیاه)، 75 درصد، 50 درصد و 25 درصد نیازآبی گیاه به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد تاثیر دور آبیاری و سطوح آبیاری روی محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشا، محتوای کاروتنوئید، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه، شاخص برداشت و محتوای پروتئین دانه معنیدار شد. همچنین اثرمتقابل دور آبیاری و سطوح آبیاری روی محتوای کلروفیلa، کلروفیل b، کلروفیل کل و کارآیی مصرف آب عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه در دور آبیاری 4 و 8 روز یکبار به ترتیب میزان 1790.7 و 1729 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. آبیاری به میزان 50 و 25 درصد نیاز آبی گیاه باعث افت 26 و 56.47 درصدی عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد گردید. با توجه به اینکه آبیاری به میزان 75 درصد نیاز آبی گیاه عملکرد دانه را نسبت به شرایط شاهدکاهش نداد لذا می‌توان از این تیمار جهت آبیاری گیاه استفاده نمود.
تنش خشکی
محمد چهارمحالی؛ یوسف سهرابی؛ حسن ابراهیمی کولائی؛ مهدی حسنی؛ حامد منصوری؛ حمزه حمزه
چکیده
با هدف بررسی تأثیر تاریخ کاشت و سطوح آبیاری بر خصوصیات آنزیمی و عملکرد و اجزای عملکرد قند ارقام چغندرقند، پژوهشی در سال ۱۳۹۵در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان اجرا گردید. این آزمایش به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تاریخ کاشت به عنوان کرت اصلی (25 اردیبهشت و هشت تیرماه)، آبیاری در دو سطح ...
بیشتر
با هدف بررسی تأثیر تاریخ کاشت و سطوح آبیاری بر خصوصیات آنزیمی و عملکرد و اجزای عملکرد قند ارقام چغندرقند، پژوهشی در سال ۱۳۹۵در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان اجرا گردید. این آزمایش به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تاریخ کاشت به عنوان کرت اصلی (25 اردیبهشت و هشت تیرماه)، آبیاری در دو سطح به عنوان کرت فرعی (100 و ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه) و نوع رقم (هیبریدهای 33868، 33872 و رقم آریا) به عنوان کرت فرعی- فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد سطح آبیاری 75 درصد نیاز آبی گیاه در مقایسه با سطح 100 درصد (آبیاری کامل)، محتوی پراکسید هیدروژن، پراکسیداسیون لیپیدی غشاء، میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و مقدار فعالیت سوپراکسید دسموتاز را به ترتیب 14.83، 25، 17.38 و 26 درصد افزایش و محتوی کلروفیلa، کلروفیل b و محتوی کارتنوئید را به ترتیب 15، 12 و 14 درصد کاهش داد، همچنین مقدار فعالیت سوپراکسید دسموتاز و عملکرد ریشه در تاریخ کاشت 25 اردیبهشت به ترتیب 33 و 26 درصد بیشتر از تاریخ کاشت هشت تیرماه بود. عملکرد ریشه در دو هیبرید 33868 و 33872 نسبت به آریا بالاتر بود. نتایج همچنین نشان داد اختلاف بین تاریخ کاشت 25 اردیبهشت و هشت تیر در دو هیبرید 33868 و 33872 از لحاظ عیار قند، عملکرد قند سفید و راندمان مصرف آب معنیدار نبود، همچنین تاریخ کشت هشت تیر درصد قند سفید را در هر دو هیبرید افزایش داد. در نهایت دو هیبرید 33868 و 33872 بالاترین مقدار راندمان آب مصرفی را در تیمار تأمین 75 درصد آب مورد نیاز کسب کردند. بنابراین در شرایطی که احتمال تأخیر در کشت چغندر قند وجود دارد کاشت دو هیبرید 33868 و 33872 در تیمار ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه قابل توصیه است.
تنش فلزات سنگین
پریسا شیخ زاده؛ ناصر زارع؛ شهربانو ابوطالبی
چکیده
کادمیوم یکی از آلاینده‌های مهم محیط‌زیست است که به‌عنوان یک نگرانی عمده زیست‌محیطی در سراسر جهان اثرات بازدارنده‌ای بر رشد گیاهان دارد. در این پژوهش تأثیر کادمیوم بر رنگیزههای فتوسنتزی، صفات فیزیولوژیکی و متابولیکی برگ گاوزبان اروپایی در شرایط هیدروپونیک موردبررسی قرار گرفت. گیاهچه‌های گاوزبان اروپایی در مرحله 7-6 برگی به ...
بیشتر
کادمیوم یکی از آلاینده‌های مهم محیط‌زیست است که به‌عنوان یک نگرانی عمده زیست‌محیطی در سراسر جهان اثرات بازدارنده‌ای بر رشد گیاهان دارد. در این پژوهش تأثیر کادمیوم بر رنگیزههای فتوسنتزی، صفات فیزیولوژیکی و متابولیکی برگ گاوزبان اروپایی در شرایط هیدروپونیک موردبررسی قرار گرفت. گیاهچه‌های گاوزبان اروپایی در مرحله 7-6 برگی به محیط کشت هیدروپونیک حاوی غلظتهای مختلف کادمیوم (صفر، 81، 162، 243 و 324 میکرومولار) منتقل شدند و بعد از 12، 24، 48، 72 و 108 ساعت اعمال تنش، نمونه‌برداری و اندازه‌گیری صفات انجام گرفت. نتایج نشان داد میزان رنگیزههای فتوسنتزی، شاخص سبزینگی، فلورسانس کلروفیل و فعالیتهای متابولیکی برگ گیاه دارویی گاوزبان اروپایی به‌طور معنیداری تحت تأثیر تنش کادمیوم قرار گرفت. با افزایش غلظت کادمیوم و مدت‌زمان تیماردهی، میزان تجمع این عنصر در برگ‌های گاوزبان اروپایی افزایش یافت. تیمار کادمیوم باعث کاهش میزان کلروفیل a و b، کلروفیل کل، کارتنوئیدها در همه زمانهای نمونه‌برداری نسبت به تیمار شاهد گردید. حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II و شاخص سبزینگی نیز با افزایش غلظت کادمیوم و مدت‌زمان اعمال تنش کادمیوم، کاهش یافت به‌طوری‌که کمترین مقدار این صفات مربوط به 108 ساعت پس از اعمال تنش با 324 میکرومولار کادمیوم بود. با افزایش شدت تنش کادمیوم، میزان متابولیت‌های ثانویه شامل آنتوسیانین، فنل، فلاونوئید کل و میزان قندهای محلول در برگ‌ها افزایش یافت. بیشترین مقدار این متابولیت‌های ثانویه مربوط به 108 ساعت پس از تیمار با غلظت 324 میکرومولار کادمیوم بود. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که افزایش غلظت و مدت‌زمان اعمال تنش کادمیوم از طریق کاهش میزان رنگیزه‌ها فتوسنتزی و افزایش میزان فلورسانس کمینه کلروفیل بر فتوسنتز گیاه تأثیر منفی میگذارد و از طرف دیگر تجمع کادمیوم در برگ‌های گاوزبان اروپایی موجب افزایش میزان متابولیت‌های ثانویه در این گیاه می‌گردد.
تنش شوری
حسن منیری‌فر؛ آرزو میرمظفری
چکیده
یونجه یکی از مهم‌ترین گیاهان علوفه‌ای است که بصورت گسترده در جهان و ایران کشت می‌شود و نبود ارقام متحمل به شوری، روز به روز عملکرد و سطح زیر کشت آن را کاهش میدهد. در این پژوهش دو رقم سنتتیک الف و ب به همراه یک اکوتیپ محلی به عنوان رقم شاهد از نظر تحمل به تنش شوری در شرایط آب و خاک شور به مدت سه سال مورد مقایسه قرار گرفتند و صفات ارتفاع ...
بیشتر
یونجه یکی از مهم‌ترین گیاهان علوفه‌ای است که بصورت گسترده در جهان و ایران کشت می‌شود و نبود ارقام متحمل به شوری، روز به روز عملکرد و سطح زیر کشت آن را کاهش میدهد. در این پژوهش دو رقم سنتتیک الف و ب به همراه یک اکوتیپ محلی به عنوان رقم شاهد از نظر تحمل به تنش شوری در شرایط آب و خاک شور به مدت سه سال مورد مقایسه قرار گرفتند و صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، شاخص سطح برگ، عملکرد علوفه خشک، عملکرد علوفه تر، نسبت برگ به ساقه، میزان پروتئین، قابلیت هضم ماده خشک، ADF، NDF، شاخص کلروفیل و محتوای کلروفیل a و b اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که بین ارقام مورد بررسی از نظر کلیه صفات اندازه‌گیری شده اختلاف معنیدار وجود دارد. عملکرد سالانه علوفه تر ارقام سنتتیک الف و ب در مجموع چهار چین، به ترتیب 72.24 و 71.24 تن در هکتار بود که به طور معنیداری بیشتر از مجموع عملکرد علوفه تر رقم شاهد (60.96 تن در هکتار) بود. برای عملکرد علوفه خشک نیز نتایج کاملاً مشابه بدست آمد و عملکرد علوفه خشک ارقام سنتتیک به طور معنیداری بیشتر از رقم شاهد بود. میانگین ارتفاع در هر دو رقم سنتتیک الف و ب بیشتر از مقدار مربوط به رقم شاهد بود. ارقام سنتتیک از نظر مقادیر کلروفیل نسبت به رقم شاهد برتر بودند. میزان پروتئین در ارقام سنتتیک الف و ب به ترتییب 23.44 درصد و 22.63 درصد بود که به طور معنیدار بیشتر از میزان آن در رقم شاهد (18.17 درصد) بود. به نظر می‌رسد ارقام یونجه که برای شرایط نرمال اصلاح شده‌اند، در شرایط تنش نیز از عملکرد مطلوبی برخوردار هستند. با توجه به مجموع نتایج بدست آمده، ارقام سنتتیک الف و ب از پتانسیل لازم برای کشت و کار در شرایط شوری مشابه این پژوهش برخوردار هستند.
لیلا فروغی؛ سرالله گالشی
چکیده
تنش غرقاب یکی از مهم‌ترین تنش‌ها در رابطه با گیاهان پاییزه به‌خصوص در مناطق شمال کشور می‌باشد. با صرفه‌ترین و مطمئن‌ترین روش برای کاهش اثرات تنشهای محیطی بر گیاهان زراعی انتخاب رقم مقاوم می‌باشد، از این رو این آزمایش با هدف بررسی تحمل به تنش غرقاب در ژنوتیپ‌های گندم با استفاده از برخی ویژگیهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک و رابطه ...
بیشتر
تنش غرقاب یکی از مهم‌ترین تنش‌ها در رابطه با گیاهان پاییزه به‌خصوص در مناطق شمال کشور می‌باشد. با صرفه‌ترین و مطمئن‌ترین روش برای کاهش اثرات تنشهای محیطی بر گیاهان زراعی انتخاب رقم مقاوم می‌باشد، از این رو این آزمایش با هدف بررسی تحمل به تنش غرقاب در ژنوتیپ‌های گندم با استفاده از برخی ویژگیهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک و رابطه آن با عملکرد دانه انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و دو فاکتور 1) تنش غرقاب (عدم غرقاب و 15 روز غرقاب) و 2) رقم (20 رقم) در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 96-1395 به انجام شد. بر اساس نتایج این آزمایش بیشترین عملکرد دانه در شرایط عدم تنش در رقم‌های N-80-19، N-87-20 و N-91-14 مشاهده شد که به‌ترتیب برابر 1.95 و 1.88 گرم در بوته بود، در شرایط غرقاب بیشترین عملکرد دانه در رقم‌های N-80-19 (1.02 گرم در بوته) و کوهدشت (0.96 گرم در بوته) بدست آمد. نتایج این آزمایش نشان داد سطح برگ، وزن خشک برگ، کلروفیل a و b، حجم و وزن خشک ریشه، کارتنوئید و عدد SPAD تحت تاثیر، اثر مخرب تنش غرقاب قرار گرفتند و نسبت به شرایط عدم تنش افت شدیدی داشتند. سطح برگ بیشترین همبستگی (0.89) را با عملکرد دانه داشت، پس از سطح برگ ،کلروفیل a و عدد SPAD بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش می‌توان بیان کرد سطح برگ، رنگیزههای فتوسنتزی، عدد SPAD و حجم ریشه در ژنوتیپ‌های گندم دارای همبستگی بالایی تحت شرایط تنش غرقاب با عملکرد دانه گندم می‌باشد، از این‌رو می‌توان ژنوتیپ‌های که دارای سطح برگ ورنگیزه‌های فتوسنتزی بیشتری در مرحله رویشی هستند را به عنوان ژنوتیپ‌های مقاوم گندم به تنش غرقاب معرفی کرد.
تنش خشکی
سجاد رجائی نژاد؛ شاهرخ جهان بین؛ حمیدرضا بلوچی
چکیده
کمبود آب یکی از چالش‌های جدی برای تولید محصولات زراعی حساس به تنش خشکی از جمله لوبیا است. برای مطالعه اثر سطوح تنش خشکی بر برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف لوبیا، آزمایشی با سه تکرار در سال زراعی 1393 بهصورت اسپلیت پلات در مزرعه تحقیقاتی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دانشگاه یاسوج اجرا شد. فاکتور ...
بیشتر
کمبود آب یکی از چالش‌های جدی برای تولید محصولات زراعی حساس به تنش خشکی از جمله لوبیا است. برای مطالعه اثر سطوح تنش خشکی بر برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف لوبیا، آزمایشی با سه تکرار در سال زراعی 1393 بهصورت اسپلیت پلات در مزرعه تحقیقاتی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دانشگاه یاسوج اجرا شد. فاکتور اصلی آزمایش شامل آبیاری نرمال (آبیاری پس از 4 روز)، تنش ملایم (آبیاری پس از 7 روز) و تنش شدید (آبیاری پس از 10 روز) و فاکتور فرعی شامل چهار رقم لوبیا (تلاش، صدری، محلی خمین، کوشا) بود. صفات مورد ارزیابی شامل شاخص کلروفیل، کارآیی مصرف آب، پرولین برگ، عملکرد و اجزای عملکرد (تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت) بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که برهمکنش تنش خشکی×رقم بر ویژگیهای عملکرد دانه، عملکرد زیستی، شاخص برداشت، شاخص کلروفیل و پرولین برگ معنیدار نبود، اما بر ویژگیهای تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه و کارآیی مصرف آب تأثیر معنیدار داشت. نتایج بیانگر کاهش میانگین ویژگی-های مورد بررسی بجز پرولین برگ در شرایط تنش خشکی نسبت به شرایط آبیاری نرمال بود. به‌طوری که در شرایط آبیاری نرمال بیشترین میزان عملکرد دانه با میانگین 2245.80 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش شدید کمترین میزان عملکرد دانه با میانگین 1808.80 کیلوگرم در هکتار وجود داشت. میزان کاهش کلروفیل و عملکرد زیستی در رقم تلاش نسبت به رقم کوشا به ترتیب در حدود 26 و 17 درصد به دست آمد. با توجه به نتایج آزمایش رقم تلاش نسبت به تنش خشکی تحمل بیشتر و رقم کوشا حساسیت بیشتری نشان داد.
تنش خشکی
مسعود غلامی؛ سید عطاالله سیادت؛ احمد کوچک زاده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ مسعود رفیعی
چکیده
بهمنظور ارزیابی عملکرد دانه و محتویات سلولی کلزا در تلقیح با ازتوباکتر و قطع آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 96-1395، بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل قطع آبیاری از مراحل 30 درصد گلدهی و 30 درصد خورجین‌دهی و آبیاری مطلوب، تلقیح بذور با ازتوباکترکروکوکوم سویه‌های 63، 70 و بدون تلقیح و ارقام کلزا ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی عملکرد دانه و محتویات سلولی کلزا در تلقیح با ازتوباکتر و قطع آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 96-1395، بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل قطع آبیاری از مراحل 30 درصد گلدهی و 30 درصد خورجین‌دهی و آبیاری مطلوب، تلقیح بذور با ازتوباکترکروکوکوم سویه‌های 63، 70 و بدون تلقیح و ارقام کلزا شامل نپتون، اکتان و اکاپی (شاهد) بودند. اثر قطع آبیاری بر عملکرد، پرولین، قندهای محلول، پروتئین، آنزیمهای آنتی‌اکسیدان و رنگیزههای فتوسنتزی معنیدار شد. اثر ازتوباکتر بر همه صفات مزبور غیر از عملکرد و پرولین معنیدار گردید. ارقام کلزا از نظر عملکرد، قندهای محلول، آنزیم کاتالاز و کلروفیل b و کلروفیل کل متفاوت بودند اما در تجمع پرولین، پروتئین، آنزیم پراکسیداز، کاروتنوئید، کلروفیل a و نسبت کلروفیل a/b اختلاف نداشتند. بیشترین میزان پرولین، قندهای محلول، آنزیمهای آنتی‌اکسیدان در قطع آبیاری از 30 درصد گلدهی و بیشترین پروتئین و رنگیزههای فتوسنتزی از آبیاری مطلوب به‌دست آمد. ازتوباکتر باعث افزایش پروتئین، کلروفیل و کاروتنوئید گردید. ارقام هیبرید اکتان و نپتون از نظر آنزیم کاتالاز و کلروفیل نسبت به رقم اکاپی برتر بودند اما رقم اکاپی از نظر قندهای محلول نسبت به ارقام هیبرید اکتان و نپتون برتری داشت. بیشترین عملکرد دانه با 4559 کیلوگرم در هکتار از آبیاری مطلوب به‌دست آمد. با قطع آبیاری از مراحل 30 درصد خورجین‌دهی و 30 درصد گلدهی عملکرد دانه به‌ترتیب 5.99 درصد و 23.65 درصد کاهش داشت. ارقام هیبرید اکتان و نپتون با عملکرد دانه 4584 و 4290 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم اکاپی، به‌ترتیب 24.7 و 19.6 درصد برتر بودند. در نتیجه قطع آبیاری باعث کاهش عملکرد و رنگیزههای فتوسنتزی شد اما محتویات سلولی و آنزیمهای آنتی‌اکسیدان را افزایش داد. چون ازتوباکتر، قندهای محلول، پروتئین، آنزیمهای آنتی‌اکسیدان، رنگیزه‌ها و تا حدودی عملکرد را افزایش داد، میتواند برای بهبود تغذیه کلزا استفاده شود.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
پیوند پاپن؛ عبدالامیر معزی؛ مصطفی چرم؛ افراسیاب راهنما
چکیده
به منظور بررسی اثرات کاربرد نیتروژن و آبیاری با زهاب مزارع نیشکر بر عملکرد دانه و ویژگی های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه کینوا (رقم گیزاوان) شامل محتوای نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل، فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسیددیسموتاز، غلظت پرولین و عملکرد دانه آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی 98-1397 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات کاربرد نیتروژن و آبیاری با زهاب مزارع نیشکر بر عملکرد دانه و ویژگی های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه کینوا (رقم گیزاوان) شامل محتوای نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل، فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسیددیسموتاز، غلظت پرولین و عملکرد دانه آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی 98-1397 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. در این آزمایش چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 75، 150، 225 کیلوگرم در هکتار) از منبع کود اوره به عنوان فاکتور اصلی و سه سطح آب آبیاری شامل شاهد (آب کارون با میانگین شوری 2.5 دسی زیمنس بر متر) و آبیاری یک در میان (کارون – زهاب نیشکر) و آبیاری با زهاب نیشکر (با میانگین شوری 7.5 دسی زیمنس بر متر) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد شوری باعث کاهش معنی دار محتوای نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی و افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و نیز مقدار پرولین گردید. اما نیتروژن باعث افزایش معنی دار این صفات شد. تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار همراه با آبیاری یک در میان باعث حداکثر مقدار شاخص کلروفیل (44.81) و عملکرد دانه (2546 کیلوگرم در هکتار) گردید و بیشترین عملکرد بیولوژیکی گیاه (7468 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و آبیاری یک در میان مشاهده شد. بیشترین مقدار پرولین مربوط به تیمار 225 کیلوگرم کود اوره در هکتار با آبیاری زهاب (0.95 میلیگرم بر گرم وزن تر گیاهی) بود. نتایج این مطالعه تائیدی است بر این فرضیه، که با مصرف کود نیتروژن کافی می توان تا حدی از بروز اثرات زیان بار شوری بر گیاه کم نمود.
تنش خشکی
مشیرالحق عابدی؛ محمد جواد ثقه الاسلامی؛ سید غلامرضا موسوی؛ رضا برادران
چکیده
این آزمایش با هدف بررسی مقایسه پاسخ سه گونه کنجد، خرفه و شاهدانه در مراحل مختلف رشد به کم‌آبی، در دو قسمت جوانه‌زنی و مزرعه‌ای انجام شد. آزمایش مزرعه ای بهصورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1396-1395 و 1397-1396 در شهرستان سربیشه انجام شد. سطوح آبیاری بر اساس پتانسیل تبخیر و تعرق در سه سطح ...
بیشتر
این آزمایش با هدف بررسی مقایسه پاسخ سه گونه کنجد، خرفه و شاهدانه در مراحل مختلف رشد به کم‌آبی، در دو قسمت جوانه‌زنی و مزرعه‌ای انجام شد. آزمایش مزرعه ای بهصورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1396-1395 و 1397-1396 در شهرستان سربیشه انجام شد. سطوح آبیاری بر اساس پتانسیل تبخیر و تعرق در سه سطح 40، 70 و 100 درصد به عنوان کرتهای اصلی و سه گونه گیاهی کنجد، خرفه و شاهدانه در کرتهای فرعی مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش جوانه زنی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی (در چهار سطح صفر، 3-، 6- و 9- بار) و سیلیکات سدیم (در سه سطح صفر، 1.5 و 3 میلی مولار) بر شاخصهای جوانه زنی این سه گیاه انجام شد. صفات مهم اندازه‌گیری شده در آزمایش جوانه‌زنی درصد و سرعت جوانه‌زنی و میزان کلروفیل و پرولین گیاهچه و در آزمایش مزرعه‌ای عملکرد دانه و بیولوژیک، ارتفاع بوته، شاخص برداشت و همچنین میزان کلروفیل و پرولین برگ بود. بیشترین درصد جوانه زنی در پرایمینگ بذر با غلظت 1.5 میلی مولار سیلیکات سدیم در گیاه خرفه بود. پرایمینگ بذور با سیلیکات سدیم در سطح 1.5 میلی مولار در سطوح خشکی باعث افزایش میانگین شاخص وزنی بنیه گیاهچه گردید. میزان کاهش عملکرد دانه بر اثر کمآبیاری (تیمار 40 درصد) در سال اول در گیاهان کنجد، شاهدانه و خرفه به ترتیب 18.2، 29.2 و 23.3 درصد بود و این مقادیر برای سال دوم 16.3، 27.3 و 25.0 درصد محاسبه شد. در بین گیاهان مورد آزمایش، خرفه دارای بیشترین محتوی کلروفیل کل در مقایسه با کنجد و شاهدانه بود. به‌طورکلی اگرچه خرفه بیشترین عملکرد دانه را داشت، اما میزان کاهش عملکرد دانه تحت شرایط کمآبیاری در کنجد کمترین و در شاهدانه بیشترین مقدار بود. درمجموع، نتایج آزمایش جوانه زنی و مزرعه ای نشان داد خرفه با توجه به ویژگیهای مورفو-فیزیولوژیکی، به کم‌آبی متحملتر بود.
تنش خشکی
زهرا قاسمی؛ شاهرخ جهان بین؛ حجت اله لطیف منش
چکیده
به منظور ارزیابی تأثیر محلول‌پاشی هیومیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد ارزن معمولی در شرایط تنش خشکی آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه‌ی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1394 در مزرعه واقع در منطقه رامجرد استان فارس اجرا شد. رژیم آبیاری به‌عنوان عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال و تنش خشکی (قطع آبیاری) ...
بیشتر
به منظور ارزیابی تأثیر محلول‌پاشی هیومیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد ارزن معمولی در شرایط تنش خشکی آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه‌ی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1394 در مزرعه واقع در منطقه رامجرد استان فارس اجرا شد. رژیم آبیاری به‌عنوان عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال و تنش خشکی (قطع آبیاری) در مرحله 50 درصد گلدهی و عامل فرعی نیز شامل محلول‌پاشی کود هیومیک اسید در پنج سطح (7،5،3،1 درصد و آب خالص به‌عنوان شاهد) در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد تنش خشکی باعث کاهش معنیداری در اکثر صفات مورفولوژیک موردمطالعه شد اما هیومیک اسید تا حد زیادی اثرات تنش خشکی را کنترل و درنهایت عملکرد تیمارهای هیومیک اسید بیشتر از تیمار محلول‌پاشی با آب (شاهد) بود. نکته قابل‌توجه در این پژوهش روند تغییرات صفات بیوشیمیایی در تیمارهای تنش به‌گونه‌ای بود که با افزایش درصد هیومیک اسید، پرولین، آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز کاهش پیدا کردند، در حالی‌که که باعث افزایش میزان کلروفیل شد، که این مسئله بیانگر تأثیر مثبت هیومیک اسید در کاهش اثرات تنش خشکی می‌باشد. به‌طور کلی ما می‌توانیم نتیجه بگیریم که استفاده از محلول‌پاشی هیومیک اسید از طریق کاهش اثرات تنش خشکی در ارزن، باعث افزایش تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گردید.
تنش شوری
خدیجه احمدی؛ عاطفه شجاعیان؛ حشمت امیدی؛ مجید امینی دهقی؛ فرشته آزادبخت
چکیده
شوری یک تهدید عمده برای کشاورزی مدرن است که باعث مهار و اختلال در رشد و توسعه محصولات زراعی می‌شود. پرایمینگ یکی از روش‌های مؤثر جهت بهبود جوانه‌زنی بذر و استقرار گیاهچه در شرایط محیطی تنش‌زا از جمله تنش شوری می‌باشد. بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و نیترات پتاسیم بر شاخصهای جوانه‌زنی و فتوسنتزی دو رقم گلرنگ تحت تنش شوری یک ...
بیشتر
شوری یک تهدید عمده برای کشاورزی مدرن است که باعث مهار و اختلال در رشد و توسعه محصولات زراعی می‌شود. پرایمینگ یکی از روش‌های مؤثر جهت بهبود جوانه‌زنی بذر و استقرار گیاهچه در شرایط محیطی تنش‌زا از جمله تنش شوری می‌باشد. بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و نیترات پتاسیم بر شاخصهای جوانه‌زنی و فتوسنتزی دو رقم گلرنگ تحت تنش شوری یک آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فناوری بذر دانشگاه شاهد در سال 1397 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل ارقام گیاه گلرنگ رقم صفه اصفهان و گلدشت، پرایمینگ در سه سطح شاهد (آب مقطر)، سالیسیلیک اسید 0.5 میلی‌مولار و نیترات پتاسیم 0.3 درصد و تنش شوری ناشی از نمک دریاچه قم در چهار سطح 0، 5، 10 و 15 دسیزیمنس بر متر بودند. با توجه به نتایج افزایش شوری غلظت نمک (کلرید سدیم) موجب کاهش خصوصیات جوانه‌زنی بذر و میزان رنگیزههای فتوسنتزی و افزایش محتوای پرولین شد. در رقم صفه بیشترین میزان مؤلفه‌های جوانه‌زنی همچون درصد جوانه‌زنی (90 درصد)، سرعت جوانه‌زنی (9.16 بذر در روز)، طول ریشه‌چه (25 میلی‌متر)، طول ساقه‌چه (49.5 میلی‌متر)، وزن‌تر گیاهچه (1.25 گرم) و وزن خشک گیاهچه (0.14 گرم) در عدم تنش شوری و کاربرد سالیسیلیک اسید به دست آمد. همچنین در شرایط تنش 15 دسیزیمنس بر متر و تیمار سالیسیلیک اسید رقم صفه جوانه زنی و رشد قابل‌توجهی داشت. پیش تیمار سالیسیلیک اسید تحت شرایط تنش شوری، موجب افزایش درصد جوانه‌زنی و شاخصهای رشد گیاهچه می‌گردد. پیش‌تیمار نیترات پتاسیم باعث افزایش رنگیزههای فتوسنتزی در رقم صفه اصفهان و شرایط تنش شوری گردید. استفاده از روش مقرون‌به‌صرفه پرایمینگ بذر میتواند مؤلفه‌های جوانه‌زنی بذر را جهت رشد در شرایط شوری بهبود بخشد.
تنش خشکی
شکوفه غلامی؛ مجید امینی دهقی؛ علیرضا رضازاده
چکیده
پرایمینگ بذر روشی موثر جهت افزایش عملکرد بذر و بهبود تحمل محصولات زراعی نسبت به تنشهای غیر زیستی بویژه خشکی می‌باشد. به منظور بررسی غلظتهای مختلف سلنیوم (Na2SeO3) در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل با 5 سطح پرایمینگ با سلنیوم از منبع سلنیت سدیم (0.5، 1.5، 3، 4.5 و 6 میلیگرم در لیتر)، و دو سطح هیدروپرایمینگ و بدون پرایمینگ و سه سطح ...
بیشتر
پرایمینگ بذر روشی موثر جهت افزایش عملکرد بذر و بهبود تحمل محصولات زراعی نسبت به تنشهای غیر زیستی بویژه خشکی می‌باشد. به منظور بررسی غلظتهای مختلف سلنیوم (Na2SeO3) در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل با 5 سطح پرایمینگ با سلنیوم از منبع سلنیت سدیم (0.5، 1.5، 3، 4.5 و 6 میلیگرم در لیتر)، و دو سطح هیدروپرایمینگ و بدون پرایمینگ و سه سطح تنش خشکی با استفاده از پلی اتیلن گلایکول (PEG) (0.4، 0.8 و 1.2 مگاپاسگال) با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1398 انجام گرفت. نتایج نشان داد که پرایم با سلنیوم و اعمال تنش خشکی اثر معنیداری بر اکثر صفات جوانه‌زنی و رنگیزههای فتوسنتزی، میزان پرولین و آنزیم کاتالاز داشت. پرایم با سلنیوم در غلظت مناسب آن منجر به ظهور سریعتر گیاهچه در شرایط تش خشکی شد ولی با افزایش غلظت سلنیوم و همچنین افزایش سطوح تنش خشکی اثر بازدارنده‌ای را نشان داد. پیش تیمار با سلنیوم در غلظت 3 میلیگرم در لیتر بیشترین درصد جوانه‌زنی (94%)را با افزایشی 58 درصدی نسبت به تیمار عدم پرایمینگ و تنش شدید نشان داد. همچنین گیاهچه‌های که با سلنیوم پرایم شده بودند رنگیزه‌ی فتوسنتزی بیشتری را نسبت به عدم پرایمینگ و هیدورپرایم در شرایط تنش داشتند. بیشترین میزان پرولین و کاتالاز را در شرایط تنش شدید به ترتیب با غلظت 0.5 و 1.5 میلیگرم در لیتر مشاهده شد. بنابراین جهت بهبود جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه کینوا می‌توان با پرایمینگ بذر با استفاده از سلنیوم به نتیجه بهتری رسید.
تنش شوری
عاطفه رشیدی فرد؛ مصطفی چرم؛ مجتبی نوروزی مصیر؛ حبیب اله روشنفکر
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر پیش‌تیمار بذر ذرت با هیومیک اسید و عنصر روی بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک گیاهچه ذرت تحت تنش‌شوری خاک بود. بدین منظور آزمایشی به صورت کرتهای خرد-شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شوری خاک (خاک غیرشور و شور به‌ترتیب با هدایت الکتریکی 2.2 و 8 دسیزیمنس ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر پیش‌تیمار بذر ذرت با هیومیک اسید و عنصر روی بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک گیاهچه ذرت تحت تنش‌شوری خاک بود. بدین منظور آزمایشی به صورت کرتهای خرد-شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شوری خاک (خاک غیرشور و شور به‌ترتیب با هدایت الکتریکی 2.2 و 8 دسیزیمنس بر متر) به عنوان فاکتور اصلی و پیش‌تیمار بذر در 4 سطح (شامل محلول‌های 250 میلیگرم برلیتر هیومیک اسید [HA]، 4 میلی‌مولار سولفات روی [Zn]، محلول 250 میلیگرم برلیتر هیومیک اسید+4 میلی‌مولار سولفات روی [HA+Zn] و عدم پیش‌تیمار بذر به عنوان شاهد [Co]) به عنوان فاکتور فرعی بودند. بعد از عمل آغشته‌سازی بذرها با تیمارهای مورد‌نظر، بذور در خاک‌ها کشت شدند و پس از گذشت شش هفته، کلیه گیاهچه‌ها بهصورت تخریبی برداشت و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک آنها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش معنیدار طول و وزن خشک اندام‌هوایی و ریشه، سطح‌برگ، کلروفیل a، b و افزایش مقدار آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز و مقدار پرولین در گیاهچه‌ذرت شد اما پیش‌تیمار بذور با هیومیک اسید و روی باعث افزایش معنیدار این صفات شد. در بین تیمارهای مورد بررسی، تیمار HA+Zn بیشترین تأثیر را در بهبود شاخصهای رشد گیاهچه ذرت در هر دو خاک شور و غیرشور داشت. بیشترین میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز و نیز مقدار پرولین در شرایط تنش‌شوری و استفاده از تیمار [HA+Zn] نسبت به سایر تیمارها مشاهده شد و همچنین تأثیر پیش‌تیمار بذور با هیومیک اسید نیز بیشتر از تأثیر پیش‌تیمار بذور با استفاده از سولفات روی بود.
تنش شوری
سمیه کامروا؛ نادعلی باباییان جلودار؛ نادعلی باقری
چکیده
تنش شوری تهدید بسیار جدی برای اکثر محصولات کشاورزی در سطح جهان است بنابراین بررسی سطح تحمل به شوری ارقام یکی از اولویت های بسیار مهم در تولید گیاهان زراعی است. بهمنظور بررسی اثر تنش شوری بر صفات رنگیزه کلروفیل، اسیدآمینه پرولین و یونهای سدیم و پتاسیم در گیاهچه چند رقم برنج در محیط هیدروپونیک، تحقیقی با آزمایش فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
تنش شوری تهدید بسیار جدی برای اکثر محصولات کشاورزی در سطح جهان است بنابراین بررسی سطح تحمل به شوری ارقام یکی از اولویت های بسیار مهم در تولید گیاهان زراعی است. بهمنظور بررسی اثر تنش شوری بر صفات رنگیزه کلروفیل، اسیدآمینه پرولین و یونهای سدیم و پتاسیم در گیاهچه چند رقم برنج در محیط هیدروپونیک، تحقیقی با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول 71 رقم برنج و فاکتور دوم تنش شوری با 4 سطح صفر (آب مقطر)، 3، 6 و 9 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر رقم، شوری و اثر متقابل آنها در تمام صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود و نتایج نشان داد صفات مقدار اسیدآمینه پرولین و محتوای یون سدیم با افزایش سطح شوری تا سطح شوری dS/m 9 افزایش و صفات مقدار رنگیزه کلروفیل (a، b و کل) و محتوای پتاسیم با افزایش سطح شوری تا سطح شوری dS/m 9 کاهش یافتند. مقایسه میانگین اثرات متقابل ارقام و سطوح شوری نشان داد که ارقام شصتک محمدی، نعمت و طارم محلی متحملترین ارقام به تنش شوری در سطح شوری dS/m 9 بودند و ارقام صالح، رشتی سرد، R3 و IR20 حساسترین ارقام به تنش شوری بودند که در سطح شوری dS/m 3 از بین رفتند. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر نشان داد در شرایط نرمال ارقام در سه خوشه و در شرایط تنش شوری ارقام در چهار خوشه دسته بندی میشوند که بیانگر این است ارقام هر خوشه بیشترین شباهت و با ارقام خوشه های دیگر شباهت کمتری دارند. نتایج آنالیز همبستگی داده ها نشان داد در شرایط نرمال بین محتوای سدیم و پتاسیم همبستگی مثبت و معنی دار (0.259 =r) و بین کلروفیل a و کلروفیل b همبستگی منفی و معنیدار (0.236 -=r) وجود دارد. در شرایط تنش شوری بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار بین صفات کلروفیل کل و محتوای پتاسیم (0.989 =r) بود همبستگی سدیم با همه صفات منفی و معنیدار بود و بیشترین همبستگی منفی و معنی دار بین محتوای سدیم و محتوای پتاسیم (0.986-=r) مشاهده شد
محمد صادق آزادی؛ علیرضا شکوه فر؛ مانی مجدم؛ شهرام لک؛ مجتبی علوی فاضل
چکیده
این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی و زیستی پتاسیم بر ویژگیهای بیوشیمیایی هیبریدهای ذرت (Zea mays L.) تحت تنش خشکی و همچنین تعیین صفات موثر بر عملکرد دانه انجام شد. بدین منظور آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده با سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی در مرداد ماه سال 1394 در شهرستان دهلران (عرض جغرافیایی'41○32 شمالی ...
بیشتر
این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی و زیستی پتاسیم بر ویژگیهای بیوشیمیایی هیبریدهای ذرت (Zea mays L.) تحت تنش خشکی و همچنین تعیین صفات موثر بر عملکرد دانه انجام شد. بدین منظور آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده با سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی در مرداد ماه سال 1394 در شهرستان دهلران (عرض جغرافیایی'41○32 شمالی و طول جغرافیایی '16○46 شرقی) استان ایلام انجام شد. فاکتورها شامل سه تنش آبی (شرایط مطلوب آبیاری، قطع یک دوره آبیاری در مراحل 12 برگی و ظهور گل تاجی ذرت) در کرتهای اصلی، سه نحوه کاربرد پتاسیم (100 درصد سولفات پتاسیم، کاربرد 70 درصد سولفات پتاسیم و 30 درصد پتابارور-2، کاربرد 50 درصد سولفات پتاسیم و 50 درصد پتابارور-2) در کرتهای فرعی و سه هیبرید ذرت (AS71، NS640 و CORDONA) در کرتهای فرعی فرعی بودند. نتایج نشان داد که تأثیر بر همکنش سه‌گانه تیمارها بر عملکرد دانه، پروتئین دانه، میزان پرولین، کلروفیل و فعالیت آنزیم‌ها معنیدار بود. کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی پتاسیم در هیبریدهای ذرت اثرات منفی تنش خشکی را کاهش داد و منجر به افزایش عملکرد دانه ذرت شد. بیشترین عملکرد دانه با کاربرد 50 درصد سولفات پتاسیم و 50 درصد پتابارور-2 و در هیبرید AS71 تحت شرایط مطلوب آبیاری به‌دست آمد (12130 کیلوگرم در هکتار). عملکرد دانه با محتوای پرولین، کلروفیل a و b همبستگی مثبت و معنیداری داشت. نتایج رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد کلروفیل a، محتوای پرولین و فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز موثرترین صفات بر عملکرد دانه بودند. به طور کلی کاربرد تلفیقی 50 درصد سولفات پتاسیم و 50 درصد پتابارور-2 و هیبرید AS71 هم در شرایط مطلوب آبیاری و هم در شرایط تنش خشکی در مقایسه با سایر تیمارها برتری داشتند.
عبدالله درپور سرخ سرائی؛ مجید جامی الاحمدی؛ محمد حسن سیاری زهان؛ محمد جواد بابائی زارچ
چکیده
بسیاری از اراضی کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، با کمبود آب و عناصر غذائی مخصوصاً عناصر غذائی کم نیاز مواجه هستند. در این راستا، این تحقیق با هدف بررسی اثرات کاربرد خاکی سولفات آهن در شرایط رطوبتی مختلف بر روی خصوصیات رشدی گندم رقم روشن، بهصورت آزمایش فاکتوریل دوعاملی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی ...
بیشتر
بسیاری از اراضی کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، با کمبود آب و عناصر غذائی مخصوصاً عناصر غذائی کم نیاز مواجه هستند. در این راستا، این تحقیق با هدف بررسی اثرات کاربرد خاکی سولفات آهن در شرایط رطوبتی مختلف بر روی خصوصیات رشدی گندم رقم روشن، بهصورت آزمایش فاکتوریل دوعاملی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1391 انجام شد. عامل اول شامل چهار سطح سولفات آهن (صفر، 50، 100 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و عامل دوم نیز شامل دو سطح مختلف رطوبتی (50 و 100 درصد رطوبت ظرفیت زراعی خاک) بود که از طریق توزین روزانه گلدانها کنترل میشد. برداشت اندام هوائی گیاه بعد از گذشت 8 هفته صورت گرفت و صفاتی چون ارتفاع بوته، تعداد برگ، سطح برگ، شاخص سبزینگی و محتوای نسبی آب برگ، درصد نیتروژن، درصد پروتئین، درصد پتاسیم و محتوای آهن برگ اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مصرف سولفات آهن روی درصد نیتروژن برگ و محتوای آهن برگ تأثیر معنی داری داشت. کاهش سطح تأمین رطوبت منجر به کاهش 31 درصدی ماده خشک تولیدی، 5.8 درصدی ارتفاع بوته، 37 درصدی تعداد برگ، 22 درصدی تعداد ساقه در بوته، 33 درصدی سطح برگ، 16.8 درصدی محتوی نسبی آب برگ، 5.45 درصدی شاخص سبزینگی و همچنین افزایش 18.2 درصدی نیتروژن برگ، 17.9 درصدی پتاسیم برگ و 23.7 درصدی پروتئین برگ شد. افزایش کاربرد 100 میلیگرم سولفات آهن بر کیلوگرم خاک نیز محتوای آهن برگ را در حدود 100 درصد افزایش داد. به‌طورکلی کاربرد کود سولفات آهن منجر به بهبود رشد گندم تحت تنش خشکی شد.
