تنش شوری
رستم یزدانی بیوکی
چکیده
شوری یک تنش غیر زیستی است که رشد و تولید گیاهان زراعی را در بسیاری از مناطق جهان محدود کرده است. به منظور بررسی برخی ویژگی‌های رشدی گیاه دارویی زنیان (Carum capticum L) در پاسخ به تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ی مرکز ملی تحقیقات شوری در سال 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح شوری آب 0.4 (بدون تنش)، 3، 6، 9 ...
بیشتر
شوری یک تنش غیر زیستی است که رشد و تولید گیاهان زراعی را در بسیاری از مناطق جهان محدود کرده است. به منظور بررسی برخی ویژگی‌های رشدی گیاه دارویی زنیان (Carum capticum L) در پاسخ به تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ی مرکز ملی تحقیقات شوری در سال 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح شوری آب 0.4 (بدون تنش)، 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر بودند. ویژگی‌های رشدی مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، وزن تر و خشک شاخساره، وزن خشک ریشه، تعداد ساقه فرعی، محتوای نسبی آب، نشت یونی، محتوای پتاسیم و سدیم بخش هوایی بودند. نتایج نشان داد که افزایش شوری از تیمار بدون تنش تا سطح شوری 12 دسی زیمنس بر متر موجب کاهش 63 درصد ارتفاع بوته، 58 درصد وزن تر شاخساره، 42 درصد وزن خشک شاخساره، 47 درصد وزن خشک ریشه، 13 درصد محتوای نسبی آب و 45 درصد پتاسیم گیاه شد. همچنین افزایش شوری از تیمار بدون تنش شوری تا تیمار شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر باعث افزایش مقادیر نشت یونی و درصد سدیم بخش هوایی گیاه به ترتیب به میزان 47 و 11 درصد شد. نتایج همبستگی نشان داد که بالاترین صفات موثر بر وزن خشک ماده هوایی شامل درصد پتاسیم بخش هوایی گیاه و نشت یونی بود.
تنش شوری
رستم یزدانی بیوکی؛ حسین بیرامی؛ مهدی کریمی؛ محمد حسین بناکار؛ ولی سلطانی گردفرامرزی
چکیده
گیاهان دارویی از جمله گیاه کاسنی از گیاهان اقتصادی و ارزشمند بوده که لازم است نسبت به ارزیابی تحمل به تنش این گیاه مطالعات کافی صورت گیرد. به این منظور جهت مطالعه تحمل به شوری گیاه کاسنی آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار به‌صورت گلدانی در گلخانه مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 99-1398 انجام شد. تیمارهای پنج سطح شوری آب آبیاری ...
بیشتر
گیاهان دارویی از جمله گیاه کاسنی از گیاهان اقتصادی و ارزشمند بوده که لازم است نسبت به ارزیابی تحمل به تنش این گیاه مطالعات کافی صورت گیرد. به این منظور جهت مطالعه تحمل به شوری گیاه کاسنی آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار به‌صورت گلدانی در گلخانه مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 99-1398 انجام شد. تیمارهای پنج سطح شوری آب آبیاری شامل آب شهر (شاهد)، 3، 6، 9 و 12 دسی‌زیمنس بر متر بود. تیمارهای شوری از طریق رقیق‌سازی آب‌شور منطقه اطراف اردکان با آب شرب تهیه شد و بعد از سبز شدن گیاه به مدت 8 ماه بر گیاهان اعمال شد. سپس به‌منظور برآورد آستانه تحمل به تنش شوری و کاهش 50 درصد عملکرد از مدل موس-هافمن استفاده شد. در انتهای آزمایش برخی صفات کمی گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که اعمال سطوح شوری به‌طوری معنی‌داری سبب کاهش تمامی ویژگی‌های موردبررسی شد. به‌طوری‌که افزایش شوری از تیمار شاهد تا شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر سبب کاهش 50 درصد ارتفاع بوته، 59 درصد وزن خشک اندام هوایی، 76 درصد وزن خشک ریشه و 72 درصد تعداد آکن در بوته شد. همچنین با افزایش شوری از تیمار شاهد تا شوری 9 دسی‌زیمنس بر متر سبب کاهش 9.68 درصد محتوای آب نسبی و افزایش نشت یونی گیاه به میزان 37.47 درصد شد. افزایش شوری از شاهد تا 12 دسی‌زیمنس بر متر تأثیر معنی‌داری بر کاهش نسبت پتاسیم به سدیم به میزان 96 درصد داشت. کاهش 50 و 100 درصد عملکرد ریشه کاسنی به ترتیب در شوری 5.91 و 14.66 دسی‌زیمنس بر متر حاصل شد. به‌طورکلی با توجه به نتایج به‌دست‌آمده به نظر می‌رسد گیاه کاسنی تحمل بالایی نسبت به شوری ندارد.
تنش خشکی
ساره خواجه حسینی؛ فرزاد فنودی؛ سید علی طباطبایی؛ رستم یزدانی بیوکی؛ جعفر مسعود سینکی
چکیده
به‌منظور ارزیابی کاربرد و زمان مصرف اسیدآمینه گلایسین روی رشد، عملکرد و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) تحت شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 96- 1395 در مزرعه‌ی تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی کاربرد و زمان مصرف اسیدآمینه گلایسین روی رشد، عملکرد و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) تحت شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 96- 1395 در مزرعه‌ی تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیم‌های آبیاری در سه سطح آبیاری 25، 50 و 75 درصد تخلیه آب قابل‌دسترس گیاه از خاک، به ترتیب شاهد، تنش متوسط، تنش شدید به‌عنوان تیمار اصلی و تیمارهای الف: محلول‌پاشی در دو سطح آب مقطر (شاهد) و اسیدآمینه گلایسین (2.5 در هزار) و ب: زمان محلول‌پاشی (رویشی و گلدهی، گلدهی) به‌عنوان کرت‌های فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد تیمارهای مختلف آبیاری باعث کاهش صفت‌های تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، عملکرد وزن تر، عملکرد وزن خشک و فنل کل گردید اما میزان آنتوسیانین افزایش پیدا کرد. بین تیمارهای زمان محلول پاشی در صفات مورد ارزیابی، اختلاف معنی‌داری مشاهده نگردید. بررسی اثرات متقابل نشان داد که ترکیب تیمارهای آبیاری شاهد و محلول-پاشی با گلایسین، باعث افزایش ارتفاع و تعداد شاخه جانبی شد. همچنین این ماده در ترکیب با تیمارهای آبیاری سطوح تنش متوسط و تنش شدید باعث افزایش تعداد برگ، عملکرد وزن تر و خشک گیاه، نسبت به شاهد شد. نتایج بررسی حاضر گویای آن بود که کاربرد خارجی اسیدآمینه گلایسین علاوه بر کاهش خسارات ناشی از کمبود آب را در گیاه، منجر به افزایش توانایی گیاه برای بهبود رشد و بالابردن عملکرد نیز شده است.
مهشید سالاری؛ حمید سودائی زاده؛ محمدعلی حکیم زاده؛ رستم یزدانی بیوکی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر کائولین بر افزایش مقاومت به کم آبیاری در گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum var purpurascens)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یزد در سال زراعی 97-1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل فاکتورهای کم آبیاری در چهار سطح ظرفیت زراعی معادل 25، 50، 75 و 100 درصد و محلول ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر کائولین بر افزایش مقاومت به کم آبیاری در گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum var purpurascens)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یزد در سال زراعی 97-1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل فاکتورهای کم آبیاری در چهار سطح ظرفیت زراعی معادل 25، 50، 75 و 100 درصد و محلول پاشی کائولین در سه سطح صفر، 3 و 6 درصد بود. نتایج نشان داد که اثر محلول‌پاشی کائولین و تیمارهای تنش رطوبتی بر ارتفاع، قطر ساقه، سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، حجم ریشه، محتوای نسبی آب، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، پرولین و قند محلول ریحان در سطح یک درصد معنیدار بود. با افزایش تنش به سطح 25 درصد ظرفیت زراعی، ارتفاع گیاهان با 14 درصد کاهش مواجه شد. با افزایش سطوح محلول‌پاشی کائولین تا غلظت 3 درصد تأثیر معنی‌داری روی ارتفاع مشاهده نشد، ولی با افزایش غلظت کائولین به 6 درصد، کاهشی برابر با 18.1 درصد مشاهده شد. گیاهان تیمارشده در عدم مصرف و مصرف کائولین در سطح 3 درصد بدون اختلاف معنیدار از بالاترین وزن خشک اندام هوایی برخوردار بودند. محلول‌پاشی غلظت‌های بالای کائولین (6 درصد) اثرات منفی روی رشد گیاه داشت. نتایج اثر متقابل کم آبیاری و کائولین حاکی از آن بود که کاربرد کائولین در سطوح (3 و 6 درصد) و تیمار رطوبتی 100 درصد ظرفیت زراعی دارای بیشترین میزان کلروفیل a بود. اثرات متقابل کم آبیاری و کائولین نشان داد که بیشترین محتوای نسبی آب (RWC) در تیمار 100 درصد ظرفیت زراعی و محلول 6 درصد کائولین و کمترین آن با کاهش 14.44درصد مربوط به اثر متقابل تنش 25 درصد ظرفیت زراعی و عدم کاربرد کائولین بود. نتایج این تحقیق بیانگر نقش مثبت کائولین تا غلظت 3 درصد در کاهش اثرات ناشی از تیمارهای کم آبیاری بر گیاه ریحان بود.
مرضیه عسکرنژاد؛ حمید سودائی زاده؛ اصغر مصلح آرانی؛ رستم یزدانی بیوکی؛ پریزاد ماوندی
چکیده
استویا با نام علمی Stevia rebaudidna گیاهی است که در سال‌های اخیر به علت تولید گلیکوزیدهای شیرین که فاقد کالری هستند، اهمیت زیادی یافته است. در بین تنش‌های غیرزنده، خشکی مهم‌ترین مشکل زراعی است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی می‌شود که به‌صورت دائم یا دوره‌ای در معرض آن قرار می‌گیرند. سیلیکون اثرهای مفیدی بر رشد، عملکرد و بهبود تحمل برخی ...
بیشتر
استویا با نام علمی Stevia rebaudidna گیاهی است که در سال‌های اخیر به علت تولید گلیکوزیدهای شیرین که فاقد کالری هستند، اهمیت زیادی یافته است. در بین تنش‌های غیرزنده، خشکی مهم‌ترین مشکل زراعی است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی می‌شود که به‌صورت دائم یا دوره‌ای در معرض آن قرار می‌گیرند. سیلیکون اثرهای مفیدی بر رشد، عملکرد و بهبود تحمل برخی گیاهان در برابر تنش‌های زیستی و غیرزیستی دارد. هدف از این تحقیق تأثیر غلظت‌های مختلف سیلیکون بر خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه استویا در شرایط تنش رطوبتی در گلخانه بود. بدین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل چهار سطح تنش رطوبتی (100 (شاهد)، 75، 50 و 25 درصد گلدانی) و سیلیکون با سه سطح (0، 1 و 1.5 میلی مولار) در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که ارتفاع، وزن تر اندام هوایی، قطر و حجم تاج پوشش، حجم ریشه، سطح ریشه، وزن تر و خشک ریشه و کلروفیل b با اعمال تنش رطوبتی کاهش معنی‌داری در سطح یک درصد داشت. اما کاربرد هر دو غلظت سیلیکون میزان خسارت حاصل از تنش رطوبتی بر گیاه استویا را در مقایسه با عدم استفاده از این ماده به طور معنی‌داری کاهش داد. به‌طوری‌که در تیمار 25 درصد ظرفیت گلدانی کاربرد 1.5 میلی‌مولار سیلیکون به‌ترتیب سبب افزایش 8، 22 و 33 درصدی در قند محلول، پرولین و کلروفیل b نسبت به عدم کاربرد سیلیکون شد (0.05>p). همچنین کاربرد 1.5 میلی‌مولار سیلیکون به ترتیب موجب افزایش 22، 5، 35 درصد ارتفاع، وزن تر، وزن خشک ریشه نسبت به عدم کاربرد این ماده در حالت بدون تنش رطوبتی (تیمار شاهد) در سطح احتمال 5 درصد شد. به طور کلی نتایج این تحقیق بیانگر نقش مثبت سیلیکون در کاهش اثرات ناشی از تنش رطوبتی بر گیاه استویا بود.
